0

BEĞENDİM

0

Deniz İSTİKBAL – 02 Ağustos 2024

Samsung, LG ve Hyundai küresel olarak tanınan Güney Kore firmaları. 1950’lerde ise Koreli firmalar dünya genelinde tanınmaz iken ülke Afrika ülkelerinin birçoğundan daha küçük ekonomik büyüklüğe sahipti. Kişi başı gelirin 60 dolar olduğu ülkede hafif sanayi hariç büyük firmalar bulunmuyordu. Firmaların çoğunluğu küçük işletmeler şeklinde örgütlenmişti. Japonya sömürge döneminde Kore yarımadasının Kuzeyi sanayi ve lojistik açısından daha fazla gelişirken Güney daha çok ticaret ve tarım üzerinden kalkınma gösterdi. 1950-1953 Kore Savaşı ise mevcut altyapıya ciddi anlamda tahrip etti. Çatışmanın son bulması yarımadaya barış getirmezken Kuzey’de sosyalist modelde, Güney’de liberal modelde iki ayrı yönetim kuruldu. Güney Kore’nin yeniden inşası ABD, IMF ve Japonya kredileriyle finanse edildi.

Koreli firmalar ihracat merkezli kalkınma modeline doğru evrilirken 1961’de yaşanılan askeri darbe kamuyu ekonomide daha yönlendirici hale getirdi. 1961-1993 döneminde askeri yönetimlerin Güney Kore’de iktidarda oluşu teşvikleri belli büyük grupların elinde topladı. Sermayenin üreticilerin elinde toplanması iktisadi gelişimi destekledi ancak gelir adaletsizliği ciddi düzeyde bozulma gösterdi. Böylelikle günümüzde tanınan Güney Koreli firmaların birçoğu 1960-1990 döneminde küresel aktör haline geldi. Büyük firmaların ekonomik başarısını anlamak için şu örneklere bakılabilir. Bugün Güney Kore milli gelirinin yaklaşık yüzde 40’ını en büyük on Koreli firma tarafından sağlanıyor. İhracatta da benzer bir yapı söz konusudur. Örneğin Samsung ülke milli gelirinin yüzde 22’den fazlasını gerçekleştirirken firma dünyanın en büyük 24. büyük aktörü olmuştur. 350 milyar dolara yaklaşan değeriyle firma yıllık 250 milyar dolar ihracat yapma kapasitesine ulaşmıştır. Samsung tek başına 22 milyar dolarlık AR-GE harcaması yaparak birçok ülkeyi geride bırakmış ve Güney Kore’nin en başarılı markalarından birine dönüşmüştür.

Hyundai firması yıllık ortalama 7,3 milyondan fazla araç üretmektedir. Dünyanın en büyük üçüncü araç üretim şirketi olan Hyundai 193 ülkede faaliyet yürütmektedir. Toyota ve Volkswagen gibi araç firmalarıyla rekabet halinde olan Hyundai BMW, Ford, General Motors, Nissan, Honda ve Changan gibi araç üreticilerini geride bırakmıştır. LG dünyanın en büyük ikinci TV üretici firmasıdır. 130’dan fazla ülkede faaliyet yürüten firma yıllık ortalama 60 milyar dolarlık ihracat kapasitesine erişmiştir.

Güney Kore firmalarının ulaştığı küresel başarı bireysel geliri, ülkenin dünya genelinde tanınırlığını, marka değerini ve kamunun vergi gelirlerini yukarıya taşımıştır. 1961-1993 dönemi az gelişmiş bir ülke için kısa bir süreçtir. Fakat Güney Kore 30-35 yıllık planlı kalkınma süreciyle yüksek gelirli ülke statüsünü kazanmıştır. 2023’de 1,7 trilyon dolarlık ekonomik büyüklüğüyle en büyük 14. ekonomi olan Güney Kore 632 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi. Makine, demir çelik ve araç en fazla ihraç edilen ürünler oldu. Akıllara şu soru geliyor. Güney Kore mevcut iktisadi gelişmesini nasıl bu hale getirdi. Teorik tartışmalar birçok nedeni öne sürüyor. Ancak ilk akıllara gelen nedenleri şu şekilde sıralamak mümkün;

• İthalata getirilen kısıtlama ve tüketimin baskılanması
• Ücret ve çalışma haklarının kamu eliyle sınırlı tutulması
• Kamu kaynaklarının belirli sektörlerde kullanılması
• Firmaların toplu ve stratejik üretimi öncelemesi
• İhracat merkezli kalkınmanın benimsenmesidir.

Güney Kore, küresel teknolojik trendleri takip etmesi ve güçlü imalat sanayi altyapısıyla tanımlanıyor. Başarılı kalkınma modeli ve stratejik sektörlere odaklanmasıyla birçok ülkenin takip ettiği Güney Kore dördüncü sanayi devrimine hazırlanıyor. Sonuç olarak geçmişte nasıl başarılı bir kalkınma modeli ortaya koyduğu hala değerlendirilmeye tabii tutulan Güney Kore yeni nesil üretim süreçlerine adapte olmaya çabalıyor.