Prof. Dr. Celalettin Yavuz Güvenlik Politikaları Uzmanı, 8 Ağustos 2024
İsrail’in Gazze Şeridi başta olmak üzere Filistinlilere soykırımını hatırlatan kıyımları sonunda Türk devlet adamlarının soğukkanlılıklarını korumakta güçlük çektikleri görülebilmektedir. Bölgede kalıcı barışın tesisi ve bunun ilk şartının da ateşkes olduğunu ileri sürerek bölgesel ve küresel ölçekte yoğun çaba sarf eden Türkiye’de, Gazze Şeridi’ni yöneten HAMAS’ın siyasi lideri Haniyye’nin Tahran’da kaldığı otelinde suikast sonucu katledilmesi üzerine Filistin meselesinin Türkiye için bir “milli dava” olduğu daha sık tekrarlanmaya başladı. Bugün “Filistin, gerçekten Türkiye için milli dava ise dayanağı neler olmalıdır?” konusu ele alındı.
TBMM Başkanı Kurtulmuş ve Diğer Devlet Adamlarından “Filistin Milli Davamızdır!”
Haniyye’nin Katar’ın başkenti Doha’daki cenaze törenine Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, Dışişleri Bakanı Fidan, çeşitli siyasi partilere ait 30’un üzerinde milletvekili ve STK temsilcileriyle birlikte katılan TBMM Başkanı Kurtulmuş, Türkiye’nin Doha büyükelçiliğindeki programda Gazze’deki soykırımla millet ve devlet olarak başarıyla mücadele edildiğini ifadeyle “Filistin davası, sadece Filistinlilerin ya da Arap dünyasının davası değil. Filistin davası, esası itibarıyla bizim için milli bir davadır. Bunun bir milli dava olduğunu sadece sözle değil, milletimiz fiilen de ortaya koymuş, bunu ispat etmiştir. Sadece Gazze olaylarının başlangıcından bu yana değil, Filistin’deki bu zulümlerin başladığı ilk günden itibaren millet olarak hep Filistin davasının yanında yer aldık…” şeklinde konuştu.
Kurtulmuş’un ifadesine benzer ifadeler daha sonra içinde bazı bakanların da bulunduğu kişiler tarafından da tekrarlandı. Peki bir meselenin “milli dava” olması için şartlar neler olabilir?
Neler Milli Dava Olabilir? Türkiye İçin Milli Dava Örnekleri
Hatırlanacağı üzere Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Hatay için “Hatay benim milli meselemdir!” demişti. Çünkü Hatay, Mondros Ateşkesi imzalandığında Türk hakimiyeti altındaydı. Hatta Musul ve Kerkük bile İstiklal Harbi sırasında Ankara’daki TBMM’nin “Misak-ı Milli” kararları çerçevesinde ve gene Mondros ileri sürülerek Türkiye’ye dahil olması gereken bölgeler idi. Yani Musul-Kerkük de bir milli dava idi.
Bir diğer örnek ise Kıbrıs’tır. Kıbrıs, 1959-1960 Londra ve Zürih antlaşmaları ve kuruluş antlaşmaları gereği Türkiye’nin de garantörlüğünde kurulan bir cumhuriyet idi. Ancak Kıbrıslı Rumların adayı Yunanistan’a bağlama ülküsünün (ENOSİS) gereğini yürürlüğe koyması ve adadaki Türklere karşı kitlesel katliama başlaması üzerine 1974’te Kıbrıs Barış Harekatı icra edildi. Çünkü hem uluslararası antlaşmalar hem de Kıbrıslı Türklerin can, mal, siyasi ve hukuki hakları gereği Kıbrıs, Türkiye için bir milli davadır.
Bu örneklere ilaveten uluslararası antlaşmalarla hakları belirlenmiş Batı Trakya Türkleri, Bulgaristan’daki Türkler de herhangi bir sorun çıktığında Türkiye’nin “Milli Davası” olarak hatırlanacak olup bu maksatla gayretlerin yoğunlaşması doğaldır.
Filistin, Osmanlı Devleti döneminde Türk coğrafyasına aitti. I. Dünya Harbi ile birlikte elden çıktı. Filistin gibi Yemen, Hicaz, Irak, Suriye, Ürdün ve Lübnan gibi daha sonra kurulan ülkelerin bulunduğu topraklar da Türk hakimiyeti altında idi. Bu yerlerden Irak ve Suriye’de Türkiye’nin güvenliğini doğrudan veya dolaylı ilgilendiren sorunlar daha olduğu gibi Ak Parti döneminde de çıktı. Ama hiçbir zaman Türkiye için “milli dava” yakıştırması yapılmadı.
Eğer Filistin Türkiye için bir milli dava ise, daha düne kadar Ermenistan’ın işgali altındaki Dağlık-Karabağ’ın da bir milli dava olması gerekirdi. Bilindiği kadarıyla 22 yıldır iktidarda bulunan Ak Parti hükümetlerinden Karabağ için milli dava denildiği de duyulmadı.
Sonuç itibariyle bir konunun milli dava olabilmesi için, o ülkenin milli menfaatleri ve milli hedefleri içerisinde yer alması şartı aranır. Filistin’in “Türkiye’nin milli menfaatleri”ne dahil olduğunu söyleyebilmek mümkün değildir. Ancak İsrail’in Filistin’de soykırım derecesindeki katliamı bölgesel istikrarı sarsan, bu yönüyle milli menfaatleri etkileyen ve önlem alınması zaruri bir sorundur. Milli yerine insani veya İslam ülkelerinin davası denilebilir. Siz ne dersiniz?
