0

BEĞENDİM

0

Bercan TUTAR – 06 Ağustos 2024

Dünya nefesini tutmuş İsrail-İran arasında bölgesel ve hatta küresel bir çatışmaya dönüşmesi beklenen saldırılara odaklanmış durumda. Oysa dünya savaşı Ortadoğu’da kopmayacak. İşaretler bize küresel veya üçüncü dünya savaşı denilen asıl kasırganın Batı’da kopacağını gösteriyor. Nitekim İngiltere’de iş savaş manzaralarını aratmayan göçmen karşıtı çatışmalar birçok şehre yayıldı.

ABD’de yaklaşan seçimler öncesi başkan adaylarından Donald Trump’a yönelik suikast saldırısı ve Demokrat Parti adayı Başkan Joe Biden’ın adaylıktan zoraki çekilmesiyle sonuçlanan siyasi kaos giderek derinleşirken bir yandan da Federal Merkez Bankası kaynaklı finansal kriz ve işsizlik oranlarının artışıyla büyüyen sosyal kriz toplumsal yapıda derin huzursuzluklara yol açıyor.

ABD’deki ekonomik kıyameti riskini artıran bir gelişmede Japonya’da yaşandı. Japonya’nın Nikkei 225 endeksi, 1987’deki ‘Kara Pazartesi’den bu yana en büyük tek günlük düşüşle Pazartesi günü yüzde 12’den fazla düştü. Bu yazı itibariyle, Dow yaklaşık 1.000 puan düşerken, Nasdaq küresel bir piyasa bozgununa dönüşen krizde yaklaşık yüzde 4 değer kaybetti.

Uzmanlar tartışıyor. ‘Kıyamet şimdi mi sonra mı’ diye. Peki Batı’daki borsa çöküşü ne anlama geliyor? Çünkü bu krizler Fed’in en çok korktuğu şey. Zira Amerikan ekonomisi, varlık fiyatlarındaki herhangi bir sürekli düşüşe dayanamayacak kadar finansallaşmış durumda

Cuma günkü hayal kırıklığı yaratan ABD istihdam raporu, ABD’de resesyon korkularını ateşledi. Bir zamanlar sıcak olan ancak aşırı kaldıraçlı ve aşırı abartılan yapay zeka ticareti kötüye gitti ve bu da teknoloji hisseleri için bir kan banyosuna yol açtı.

Dallas Federal Rezerv Bankası’nın eski danışmanı Danielle DiMartino Booth Pazartesi günü CNBC’ye verdiği demeçte, ABD’nin zaten “düz bir vanilya durgunluğu” içinde olabileceğini söyledi. Açıklama, dünya borsalarının ABD ekonomisinin zayıfladığına dair korkulara burun kıvırmasıyla geldi.

Döngüsel veya düz bir vanilya durgunluğu, talep odaklı durgunluğun iki türünden biridir. Bunlar tipik olarak, aşırı talebi veya enflasyon sorunlarını durdurmayı amaçlayan politika sıkılaştırma dönemlerini takip eder.

Quill Intelligence’ın CEO’su ve baş stratejisti DiMartino Booth’a göre, durgunluk geçen Ekim ayında başladı. Zayıflayan bir iş piyasasına ek olarak düşen konut fiyatlarının ve artan daire arzının bu eğilimin devam edebileceğini gösterdiğini söyledi.

İngiltere’de ise aşırı sağcı aktivistlerin düzenlediği gösterileri yorumlayan Tesla ve SpaceX CEO’su Elon Musk, İngiltere’nin bir iç savaşa sürüklenme riskiyle karşı karşıya olduğunu söyledi. BU açıklama Londra’da tepki topladı. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Musk’ın iç savaşın kaçınılmaz olduğu iddiasını sert bir dille eleştirdi

“Bu tür yorumların hiçbir haklı gerekçesi yok” diyen Starmer’ın sözcüsü gazetecilere verdiği demeçte, ayaklanmaları “sokaklarımızda veya çevrimiçi ortamda yeri olmayan organize, yasadışı haydutluk” olarak nitelendirdi.

Olaylar 29 Temmuz’da Merseyside’daki bir dans stüdyosunda meydana gelen toplu bıçaklama olayıyla ateşlendi. Üç çocuk öldü ve 10 kişi de yaralandı. Ruandalı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen 17 yaşındaki İngiliz çocuk Axel Muganwa Rudakubana, bıçaklama olaylarıyla suçlanıyor.

Şüphelinin Müslüman bir göçmen olduğuna dair söylentilerin hızla yayılmasına rağmen, polis onun İslam’la hiçbir bağlantısı olmadığını belirtti.

Ardından İngiltere’nin Liverpool, Nottingham, Leeds, Belfast, Stoke-on-Trent, Blackpool ve Hull gibi birçok şehri, kaosa sürüklendi. Suçlunun tekneyle İngiltere’ye giden bir Suriyeli göçmen olduğu yönünde çevrimiçi söylentiler dolaştı. Trajedi, göstericilerin göçmen karşıtı ve İslam karşıtı sloganlar attığını, yangın çıkardığını ve arabalar yakılırken ve binalar hasar görürken havai fişek patlattığını gösteren videolarla çok sayıda protestoyu tetikledi. Bazı aktivistler polisle çatıştı, bunun sonucunda düzinelerce tutuklama ve memurların yaralanması yaşandı.

MI6 istihbarat servisinin eski başkanı Richard Dearlove, Rusya’nın Southport saldırısının failinin bir göçmen olduğu yalanını yayarak protestoları körüklemeye çalıştığını kanıt sunmadan iddia etti. Sahte haberlerin, iddiaya göre Rusya ile bağlantılı olan Channel3 Now adlı web sitesi tarafından yayıldığını ekledi. Oysa X’teki Channel3 Now sayfasının yönetim merkezi Avustralya ve ABD çıktı.

AB gibi Britanya da birkaç yıldır göçmen akınıyla boğuşuyor. Haziran 2023 itibarıyla, önceki 12 ayda ülkeye gelen net göç 685.000 kişiydi ve resmi rakamlara göre en çok göç alan ilk beş AB dışı uyruklu Hintli (253.000), Nijeryalı (141.000), Çinli (89.000), Pakistanlı (55.000) ve Ukraynalı (35.000) idi.

Öyle görünüyor ki Batı’daki ekonomik, sosyal ve siyasi çalkantılar öyle kolay kolay durulmayacak gibi görünüyor. Avrupa’nın birçok ülkesi de ABD ve İngiltere ile aynı konumda. Batı’nın kendi krizini Ukrayna üzerinden Rusya’ya yayma ve yine benzer şekilde İsrail’in Gazze’deki soykırımı ile kendi kaosunu İslam dünyasına yayma girişimleri ters tepiyor.

Çünkü tarih bize ABD hegemonyasının çöküşünü neyin izleyeceğini anlatıyor. Çünkü sistem düzeyindeki iç ve dış sorunlar çoğalıyor, ancak Washington’daki sklerotik eski rejim bunları ele almıyor. Finansallaşmış ekonomisini güçlü bir ekonomi sanarak, kontrol ettiği finansal sistemi silahlandırmanın gücünü abarttı ve böylece sadece “sonbahar”ın olduğu yerde bir kez daha “bahar”ı gördü. ABD ve liderlik ettiği Batı’nın bu yanılsamaları sadece sonu daha da hızlandırıyor.