0

BEĞENDİM

1

Prof. Dr. Celalettin Yavuz, Güvenlik Politikaları Uzmanı, 24 Kasım 2023

7 Ekim 2023 İsrail’e baskının ardından neredeyse tüm dünya HAMAS’ın bu hareketinde İran’ın parmağı olabileceği üzerinde hemfikir gibiydi. Ya da yakıştırıyorlardı. Çünkü İsrail’e karşı diplomasi alanında en önemli çıkışlar İran’dan yükseliyordu. Keza bu saldırıdan bir iki gün sonra İran yönetimi, bölgedeki direniş gruplarını harekete geçirebileceklerini ifade etmişti.

İran gibi derin bir devlet yönetme tecrübesine sahip bir ülkenin bu olaya doğrudan müdahil olmayacağı belli idi. Çünkü bu tür bir olayda ilk bakılacak yön İran olacaktı. Aslında bu olay sebebiyle bir anda dünyanın ilgisinin ve dikkatinin azaldığı ülke Rusya idi. O zaman da yazmış olduğum gibi, İran’a göre Rusya’nın HAMAS’a destek verme gerekçesi çok daha fazla idi. Geçen süre içerisinde Rusya-Ukrayna savaşı neredeyse dünya kamuoyunda önemini yitirmiş gibi. Türk kamuoyunda da öyle. Ama bu savaş durağan da olsa devam ediyor…

‘ABD-Rusya Anlaştı’ Diyen ‘Strateji Dehaları’na!

Rusya-Ukrayna savaşı çıktıktan sonra “Rusya ile ABD anlaştı!” diyenlerin bir kısmı hedefin Almanya, bir kısmı ise Avrupa Birliği (AB) olduğunu ileri sürdüler. AB’nin yaptırımları en az Rusya kadar AB’ye de zarar vermiş olacak ki Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, bu yanlış ve tek taraflı yaptırım politikaları sebebiyle son bir buçuk yılda Avrupalı şirketlerin 250 milyar avro zarar ettiğini, bunun küresel ekonomideki krizi de ağırlaştırdığını ileri sürdü. Enerji hammaddelerini Rusya yerine daha maliyetli pazardan temin eden Almanya’nın zararı büyük.

Yaptırımlar Rusya’da da önemli sıkıntılar yarattı. Eski Sovyet coğrafyasında kurulmuş olan yeni ve komşu ülkelerde Rusya’ya karşı güven bunalımında artış oldu. Soğuk savaş döneminde bile tarafsız kalan Finlandiya ile İsveç’in NATO üyeliği başvurusu geldi. Yani komşu Ukrayna’nın NATO üyeliğine karşı çıkan Rusya’ya kuzey komşuları Finlandiya ve İsveç vasıtasıyla gene NATO tehdidi var. Acaba Rusya böyle bir gelişmeyi arzu eder miydi?

Artan enerji maliyetleri, pandemi ile gerileyen ekonomide yeni durgunluk emarelerine rağmen karşınızda Çin ve Rusya gibi iki küresel güç var iken her dediğinizi yapacak kadar yakın olan Almanya ya da AB’yi zayıflatmanın ABD’ye getirisi mi götürüsü mü daha çoktur?

Rusya – Ukrayna Savaşında Diplomasi

Rusya Savunma Bakanı Şoygu, Ukrayna kuvvetlerinin Kerson bölgesine yaptıkları tüm çıkarma girişimlerinin başarısız olduğunu, Kasım ayı başından bu yana 14 bine askerini kaybettiğini, haftalardır Krynky kasabası civarında mevzide tutunan Ukraynalı piyadelerin köprübaşını genişletmek için gerekli ağır ekipman ve tanklara hala erişemediğini ileri sürdü.

Bu arada Ukrayna Başkenti peş peşe üst düzey ziyaretlere de sahne oluyor. ABD Savunma Bakanı Austin, ABD Avrupa Komutanı General Cavoli ile birlikte Polonya üzerinden geçerek Ukrayna’yı ziyaret etti. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski ile görüşmesinde ABD’nin yanlarında olduğunu söyledi.  Almanya Savunma Bakanı Pistorius aynı günlerde ziyaret ettiği Kiev’de 155 mm topçu mühimmatı ve tanksavar mayınları da dahil yeni bir 1.3 milyarlık savunma yardımı yapılacağını açıkladı.

Bir diğer ziyaretçi olan AB Konseyi Başkanı Michel ise aynı gün Kiev ziyaretinde bulunan Moldova Devlet Başkanı Sandu ile ev sahibi Zelenski’ye AB katılım müzakerelerini hızla başlatma çabalarına tam destek güvencesi verdi.

Polonyalı üreticiler gibi nakliyeciler de protestolara başladılar. Polonya – Ukrayna sınır geçişlerinde 25 km’yi bulan kamyon trafiği üzerine Polonyalı kamyon ve Tır sürücüleri, kendileri 2500 avro ödemek mecburiyetinde kalırken, Ukraynalı sürücülerin sadece 700 avro ödedikleri için rekabet şanslarının olamadığını adeta isyan ederek duyurmaya çalışıyorlar.

Sonuç itibariyle Karadeniz’in kuzeyinde Ukrayna’yı daha fazla yıprattığı anlaşılan savaş devam ediyor. Bu belirsizlik içerisinde akla gelen ilk iki soru şöyle: Henüz savaş sona ermemiş iken bu yılın sonuna kadar AB-Ukrayna adaylık görüşmeleri başlar mı? Batıdan gelen destekler giderek azalırken ve ateşkes unutulmuş iken Ukrayna daha ne kadar dayanabilir?