0

BEĞENDİM

0

Deniz İSTİKBAL – 17 Eylül 2024

Yoksulluk terimi, modern çağın en önemli sorunlarından biri olarak öne çıkıyor. Günlük temel ihtiyaçların belli bir kısmını veya tamamını karşılayamama durumu olarak tanımlanan yoksulluk geçmiş 50 yılda dünya genelinde azalma gösterdi. Ancak salgının etkileriyle birlikte yeniden artış eğilimine giren yoksulluk eğilimi meydana gelen bölgesel çatışmalar nedeniyle sorun alanlarını genişletti.

Birleşmiş Milletler ve Dünya Bankası gibi uluslararası kurumlar yoksulluk oranlarıyla ilgili düzenli veri paylaşan ve politika üreten aktörlerin başında geliyor. Dünya Bankası günlük 2,15 doların altında olan kişileri yoksul kabul ederken daha düşük rakamlarda gelir elde edenlerde bulunuyor. Aşırı yoksul olarak tabir edilen kişiler günlük 1 doların altında gelir elde edenler olarak tanımlanıyor. Dünya Bankasına göre 1980-2020 arasında dünya genelinde yoksulluk yüzde 43’lerden yüzde 8,5’lere kadar geriledi. Fakat salgının ortaya çıkardığı ekonomik karmaşa dünya genelinde yoksul sayısının 25 milyondan fazla artmasına neden oldu.

Küresel iktisadi gelişmelerden çok ciddi oranda etkilenen az gelişmiş ülkelerde yoksulluk oranı yeniden yükselişe geçti ve iklim değişikliği süreci daha kaotik hale getirdi. Su kıtlığı çeken birçok bölgede insanların temiz suya erişimi de önemli problemlerden birine dönüştü. Günümüzde 2 milyara yakın kişinin temiz suya erişimi kısıtlı şekilde sürüyor. Gıda ve diğer ihtiyaçlarda da benzer bir durumun olduğunu söylemek mümkün.

Az gelişmiş ülkelerin yanı sıra gelişmişlik düzeyine göre ülkelerin yoksulluk seviyesi farklı şekillerde değerlendirilebilir. Örneğin gelişmekte olan bir ülkede aylık geliri 500 dolar civarında olan bir birey yoksul olarak kabul edilebilir. Ancak az gelişmiş bir ülkede aylık geliri 100 dolar olan bir kişi coğrafya şartlarına göre temel malzemelere erişimi daha kolay olabilir. Akademik açıdan yaklaşıldığında ülkelere göre farklı yoksulluk tanımlamaları yapılabilir.

Fakat küresel ölçekte yoksulluk terimine yaklaşıldığında Dünya Bankasının günlük 2,15 doların altında geliri olanların yoksul kabul edilmesi kullanılabilir. Dünya Bankasına göre küresel düzeyde günlük 2,15 doların altında yaşayan 700 milyondan fazla kişi bulunuyor. Bu kişilerin büyük çoğunluğu Sahra-Altı Afrika’da yaşıyor. 2019-2022 döneminde 25 milyon kişinin yoksul konumuna düştüğü ve kronik yoksulluk şartlarının daha kalıcı hale geldiği görülüyor.

Dünya Bankasının tanımlamasına göre salgın sadece enflasyon veya benzeri problemlere yol açmadı aynı zamanda temiz su ve gıdaya erişimi daha zor hale getirdi. Kamu tarafından çözüm bulunması beklenen süreçte ise az gelişmiş ülkelerin böyle bir kapasiteleri bulunmuyor. Bölgesel çatışma, yolsuzluk, kaynak kıtlığı ve dış finansmana bağımlılık yoksullukla mücadele eden ülkelerin sorunları olarak öne çıkıyor.

Suriye, Yemen, Güney Afrika, Venezüella, Tacikistan, Pakistan, Nijerya, Myanmar, Lübnan ve Filipinler yoksulluk oranlarının görece yüksek olduğu ülkeler. Afrikalı birçok ülkede daha yüksek yoksulluk oranı olmakla birlikte yukarıda sayılan ülkeler analiz edilmede biraz daha fazla öne çıkarılabilir.

Örneğin Suriye, Yemen ve Myanmar iç çatışmalar nedeniyle yoksulluğun arttığı ülkeler. Venezüella, Pakistan, Lübnan ve Nijerya yaşanılan ekonomik krizler sebebiyle yoksullukla mücadelede istenilen başarıyı gösteremiyor. Yolsuzluk ise yoksulluğun en temel sebepleri arasında öne çıkıyor. Yukarıda vurgulanan ülkelerde bir döngü halinde yolsuzluk ve yoksulluk hali kronik hale gelerek süreci daha kötü hale getiriyor.

Bir sonuç olarak iktisadi kalkınmanın önüne de set çeken nedenler yoksulluğun küresel düzeyde sürmesine neden oluyor. Bunun önüne geçilmesinin temelinde ise uluslararası iş birliği ve kurumsallaşma çözüm yolları olarak önerilebilir.