Deniz İstikbal - World of Türkiye Sitesinin Yazarı

Deniz İSTİKBAL – 22 Ocak 2025   Salgının ortaya çıkışı beraberinde birçok kriz getirdi. Bu krizler küresel ekonomiyi etkisi altına alırken enflasyon global düzeyde yükseldi ve tedarik ticari olarak zorlaştı. Mevcut süreçten en fazla etkilenen bölge ise Avrupa kıtası oldu. Avrupa ülkeleri üretim hatlarındaki bozulmalar nedeniyle farklı ürünleri ithal etmekte zorlandılar ve fiyatlar yukarıya doğru […]

Deniz İSTİKBAL – 15 Ocak 2025   1990-2002 tarihleri arasında 11 hükümet kurulurken yüzlerce bakan görevde bulundu. 6 adet başbakan 12 yıllık süre içerisinde farklı politikaları işleme aldı ve ülkenin maruz kaldığı iktisadi sorunları çözmeye çalıştı. Ancak Türkiye 1994, 1999, 2000 ve 2001 krizleri gibi finansal karmaşalara maruz kaldı. TL’nin değer yitirmesiyle belirginleşen krizler silsilesi […]

Deniz İSTİKBAL – 12 Ocak 2025   Tarihler 2001’i gösterdiğinde dönemin hükümeti yeni bir vergi kalemini işleme koydu. Dönemin şartlarına göre kamu gelirlerinin artırılması için konan harç günümüze kadar devam etti. Son yapılan artışla birlikte 250 milyon dolarlık hacme ulaşması beklenen harcın gelecek yıllarda da benzer rakamlar düzeyinde gerçekleşmesi ve 2027’de 280 milyon dolar civarına […]

Deniz İSTİKBAL – 04 Ocak 2025   TBMM’den 2025 mali yılı kamu bütçesi geçerken 403 milyar dolarlık gelir tahmin edildi. Vergi gelirlerinin ise 360 milyar dolar civarında olması bekleniyor. Bugün ki kurlar dikkate alınarak ortaya konan rakamlar kamu bütçe gelirlerinin geldiği noktayı göstermesi açısından önem taşıyor. Vergi gelirleri de birçok kesim tarafından tartışılmaya devam ediyor. […]

Deniz İSTİKBAL – 31 Aralık 2024   Haziran 2023-Aralık 2024 süreci Türkiye’de kritik dönüşümlerin yaşandığı bir dönem oldu. Rasyonel ekonomi politikalarına geri dönüşün kademeli şekilde işleme alındığı süreç günümüzde önemli başarıları beraberinde getirdi. Özellikle Türkiye’nin kredi notu birçok uluslararası kuruluş tarafından yükseltildi ve TCMB rezervlerinde 110 milyar dolarlık iyileşme sağlandı. İktisadi büyüme daha dengeli bir […]

Deniz İSTİKBAL – 25 Aralık 2024   Gündemde önemli bir yer tutan mesele olarak emekli maaşları 16,4 milyondan fazla kişiyi ilgilendiriyor. En düşük emekli maaşı daha fazla tartışılmakla birlikte diğer emekli kesimlere de refah payı verilmesi gündemde yer tutuyor. Temmuz ve aralık aylarında enflasyona göre düzenlenen emekli maaşları son yapılan düzenlemeyle en düşük 12.500 lira […]

Deniz İSTİKBAL – 20 Aralık 2024   TCMB’nin aralık ayı faiz kararı Haziran 2023’te başlayan sürecin kritik bir ayağını oluşturuyor. Enflasyon mücadele süreci rasyonel ekonomi politikalarına geri dönüşle Haziran 2023-Aralık 2024 döneminde işlevsel hale getirildi. Faiz artışlarını tasarruf tedbirleri takip etti ve yüzde 75’lere kadar çıkan enflasyon yüzde 40’lı rakamlara geriledi. 2023’te yüzde 30 olarak […]

Deniz İSTİKBAL – 16 Aralık 2024   Uluslararası kuruluşlar 2011-2023 arasında Suriye ekonomisinin yüzde 85 oranında küçüldüğünü tahmin ediyorlar. 10 milyar doların altına düşen milli gelirin çoğunluğu kamu kontrolünde bulunuyor. Ayrıca savaş ve yaptırımlar 15 milyondan fazla kişiyi yoksulluğa iterken sorunlar kronik hale gelmiş gibi duruyor. İşsizlik yüzde 50 civarında iken enflasyon üç haneli rakamları […]

Deniz İSTİKBAL – 11 Aralık 2024   2021’in son aylarında hızla yükselmeye başlayan enflasyon fiyatlar üzerinde negatif etki yarattı. 2022, 2023 ve 2024’te de benzer etki devam etti. Haziran 2023’te başlayan süreç ise yaşanılan fiyat karmaşasını sonlandırmayı ve normalleşmeyi hedefliyor. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ve ekibi bu hedef doğrultusunda birçok reformu işleme aldılar. Enflasyondaki düşüş […]

Deniz İSTİKBAL – 03 Aralık 2024   Türk savunma sanayi son dönemin en önemli markalarından biri haline geldi. Türk ordusunun elde ettiği saha zaferlerine ciddi katkı sağlayan savunma sanayi farklı ülkeleri kendine çekiyor. Azerbaycan, Ukrayna, Libya, Irak ve Suriye’de yaşanan gelişmelerle daha fazla görünür hale gelen süreç Türk savunma sanayini küreselleştiriyor. Uluslararası kurumların verilerine göre […]

Deniz İSTİKBAL – 28 Kasım 2024   Son yıllarda gündemde sürekli yer tutan enflasyon olgusu fiyatlar genel seviyesinin artması olarak tanımlanabilir. Fiyat istikrarının bozulması sonrası alt ve orta gelir grupları yaşanılan süreçten en fazla etkilenenler arasında yer aldı. Yapılan ücret artışları fiyatları yakalamada beklenen ivmeyi yapamazken reel alım gücünde düşüş gerçekleşti. Haziran 2023’te başlayan sıkılaştırma […]

Deniz İSTİKBAL – 20 Kasım 2024   Çin imalat sanayi dünyanın en büyük sanayisi olarak isimlendiriliyor. Küresel imalat sanayinin yüzde 30’dan fazlasını oluşturan Çin imalat sanayisi üretim-ihracat merkezli olarak tasarlandı. Yabancı yatırımların 2 trilyon doları aştığı Çin’de 1978’den itibaren işleme alınan politikalar günümüzde ülkeyi en büyük dış ticaret ülkesi haline getirdi. 1978’de dünya ticaretinin yüzde […]

Deniz İSTİKBAL – 19 Kasım 2024   Küresel finans krizi dünya ekonomisi için önemli bir kırılma noktası oldu. Gelişmiş devletler gelişmekte olan aktörlere karşı bir dizi önlem aldılar. Mal ve ürün alımlarına sınırlamalar getirilirken gümrük duvarları örülmeye başladı. Batılı ülkeler en fazla ticari korumacılık önlemine başvuran aktörler olurken ABD başı çekti. 2008-2024 döneminde 10 binden […]

Deniz İSTİKBAL – 13 Kasım 2024   2021-2024 dönemi dünya ekonomisi üzerinde önemli etkiler yarattı. Bu etkilerin başında artan enflasyon gelirken henüz tam normalleşme sağlanabilmiş değil. 2022’de başlayan Ukrayna Savaşıyla birlikte daha da şiddetli hale gelen krizler silsilesi tedarikten istihdama kadar birçok alanı etkiledi. Bunun bir yansıması olarak toplumlar arasında mevcut siyasi iktidarlara karşı hoşnutsuzluk […]

Deniz İSTİKBAL – 07 Kasım 2024   Dünya genelinde 300 milyondan fazla kişiyi kapsayan Türk Devletleri Teşkilatı 1992’de kuruluş adımları atılmış bir teşkilat. Bu teşkilat son yıllarda daha fazla öne çıkarken Türk dünyası siyasi, askeri, ekonomik ve kültür alanında bir araya geliyor. Türk Devletleri Teşkilatına (TDT) bu açıdan yaklaşıldığında günümüzde en fazla konuşulan dillerden birine […]

Deniz İSTİKBAL – 31 Ekim 2024   2021-2023 dönemi, Türkiye’nin yüksek enflasyona maruz kaldığı yıllar oldu. Enflasyon yüzde 85 ile rekor seviyeye ulaşırken Haziran 2023’te yüzde 38’lere kadar geriledi. Mehmet Şimşek’in yeniden Ekonomi ve Maliye Bakanlığı görevini üstlenmesi ise süreci farklı bir boyuta evirdi. Rasyonel ekonomi politikalarına dönüş olarak isimlendirilen mevcut değişim faiz indirimlerini tersine […]

Deniz İSTİKBAL – 29 Ekim 2024   1923-2024 tarihleri arasında Türkiye Cumhuriyeti birçok iktisadi başarıya imza attı. 1923’te Osmanlıdan devir alınan 283 sanayi tesisi günümüzde 100 bine yaklaşmış ve Türkiye’yi en büyük 12. sanayi ülkesi haline getirmiştir. Benzer başarılar tarım, turizm, AR-GE ve diğer alt sektörlerde de elde edilmiştir. 2024’te küresel ekonominin yüzde 1,24’ünü oluşturan […]

Deniz İSTİKBAL – 24 Ekim 2024   Dünyanın en büyük 50. savunma sanayi firması olan Türk Havacılık Uzay Sanayi (TUSAŞ) birçok Türk Savunma Sanayi ürününün tasarlandığı ve imalat edildiği şirket. 1973’de kurulan ve havacılık sanayinin yerli kaynaklardan tedarik edilmesi için tasarlanan firma Kaan, Gökbey, Atak Helikopteri ve diğer birçok ürünün yapımını sağlıyor. Uzay sanayi ve […]

Deniz İSTİKBAL – 22 Ekim 2024   Dünyanın en fazla yaptırımlarına maruz kalan ülkelerinden biri olarak Kuzey Kore, Ukrayna Savaşına askerlerini göndererek dahil oldu. Asker sayıları tartışmalı olmakla birlikte 10 bin kişiye yaklaşan bir askeri birliğin savaşa bölgesine intikal ettiği analizlerde yer alıyor. Akıllara şu soru gelebilir. Asya’nın diğer ucunda yer alan bir ülke neden […]

Deniz İSTİKBAL – 14 Ekim 2024   Enflasyonla mücadele birçok açıdan etkilerini hissettiriyor. Haziran 2023’te başlayan ve günümüzde de devam eden Ortodoks politikalara dönüş cari açık gibi kronik sorunların çözümüne katkı sunuyor. Faizlerin yüksekliği nedeniyle firmalar krediye ulaşımda zorluklar yaşarken işten çıkarmalar daha görünür hale geliyor. İktisat teorisinde enflasyonla mücadele için katlanılması gereken bazı zorluklar […]

Deniz İSTİKBAL – 08 Ekim 2024 Türkiye’de 33 milyonluk toplam istihdam edilen kişi açısından asgari ücret önem taşıyor. Sadece asgari ücretle çalışan değil normal ücretli olarak çalışan kişilerde asgari ücret artışlarından etkileniyor ve reel gelirlerinde artış meydana geliyor. Özellikle özel sektör çalışanları asgari ücret daha duyarlı kesim olarak öne çıkıyor. Kamuda çalışan sözleşmeliler içinde asgari […]

Deniz İSTİKBAL – Orta Vadeli Programda Revizyon (2025-2027) – 23 Eylül 2024 Bu ayın başında Orta Vadeli Program (2025-2027) revize edildi. Üç yıllık süre dâhilinde iktisadi olarak kamunun beklentilerini ve hedeflerini yansıtan program birçok açıdan önem taşıyor. Gelecek yıllarda ekonomide yapılacak yapısal reformları da içeren program milli gelir, kişi başı gelir ve dış ticaret gibi […]

Deniz İSTİKBAL – 17 Eylül 2024   Yoksulluk terimi, modern çağın en önemli sorunlarından biri olarak öne çıkıyor. Günlük temel ihtiyaçların belli bir kısmını veya tamamını karşılayamama durumu olarak tanımlanan yoksulluk geçmiş 50 yılda dünya genelinde azalma gösterdi. Ancak salgının etkileriyle birlikte yeniden artış eğilimine giren yoksulluk eğilimi meydana gelen bölgesel çatışmalar nedeniyle sorun alanlarını […]

Deniz İSTİKBAL – 07 Eylül 2024   Türkiye’nin enflasyonla mücadelesi para ve maliye politikalarını içecek şekilde devam ediyor. Mevcut politika işleme alınanı 15 ay oldu. Haziran 2023-Haziran 2024 dönemi bir geçiş süreci olarak tasarlanırken Haziran 2024’ün sonundan itibaren tersine enflasyon dönemi şeklinde işleme alındı. Uygulanan politikaların başında Cumhurbaşkanı Yardımcısı Sayın Cevdet Yılmaz ile Hazine ve […]

Deniz İSTİKBAL – 03 Eylül 2024   2021-2023 dönemi Türkiye için ekonomik açıdan zorlu yıllar oldu. Salgının küresel etkileri sürerken enerji ve tedarik krizleri Türk ekonomisi derinden etkiledi. Global iktisadi kriz kendini fiyat artışları olarak gösterirken Türkiye’de enflasyon son çeyrek asrın en yüksek rakamlarına tırmandı. Haziran 2023’de iş başına gelen Sayın Mehmet Şimşek ise yaşanılan […]

Deniz İSTİKBAL – 27 Ağustos 2024   “Sıkı para politikası enflasyonla mücadele için bir ön koşuldur; ancak yeterli koşul değildir.” Prof. Dr. Nurullah Gür hocanın enflasyonla mücadele için yaptığı tespit son dönemdeki fiyat artışları için önemli bir yoruma işaret ediyor. Temmuzda aylık enflasyon beklentilerin aksine yüzde 3,23 ile yüksek bir seviyede geldi. ÖTV ayarlamaları, maaş […]

Deniz İSTİKBAL – 26 Ağustos 2024   Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) binlerce yıllık tarihiyle 21. yüzyılda başarılarına yenilerini ekliyor. Libya, Azerbaycan, Ukrayna, Etiyopya ve Somali gibi bölgelerde Türk Savunma Sanayinin elde ettiği başarılar TSK’nın imajına ve tanınırlığını artırıyor. TSK’nın kullandığı ürünler diğer ordular tarafından talep ediliyor ve TSK’nın eğitim faaliyetleri örnek olarak alınıyor. Uluslararası kuruluşlar […]

Deniz İSTİKBAL – 13 Ağustos 2024   “Made in Germany” küresel bir marka olarak öne çıkıyor. Alman ürünleri kalite ve dayanıklı oluşuyla ün kazanıyor ve insanlar tarafından tercih ediliyor. Ülkeler Alman modelini örnek alıyor ve ülkeler kalkınmasını sağlamaya çalışıyor. Peki “Made in Germany” markasını bu denli ünlü hale getiren süreç nasıl gelişim gösterdi. Prusya’nın sanayileşmesinin […]

Deniz İSTİKBAL – 08 Ağustos 2024   Satın alma gücü paritesine göre dünyanın en büyük ekonomisi olan Çin, 1971-2024 döneminde ciddi bir kalkınma hamlesi gerçekleştirdi. 1971’de küresel ticaretin yüzde 1’ini gerçekleştiren ülke günümüzde dünyanın en büyük ihracatçısı oldu. Kişi başı gelirde Hindistan’ın gerisinde yer alan ülke dünya ortalamasının üzerine çıktı. Küresel imalat sanayi çıktısının yüzde […]

Deniz İSTİKBAL – 02 Ağustos 2024   Samsung, LG ve Hyundai küresel olarak tanınan Güney Kore firmaları. 1950’lerde ise Koreli firmalar dünya genelinde tanınmaz iken ülke Afrika ülkelerinin birçoğundan daha küçük ekonomik büyüklüğe sahipti. Kişi başı gelirin 60 dolar olduğu ülkede hafif sanayi hariç büyük firmalar bulunmuyordu. Firmaların çoğunluğu küçük işletmeler şeklinde örgütlenmişti. Japonya sömürge […]

Deniz İSTİKBAL – 23 Temmuz 2024   Haziran 2023’te, ülkelerin risk primlerini ölçmek için kullanılan CDS (Credit Default Swap) terimi, Türkiye için 700 baz puanlar seviyesindeydi. CDS’in yüksek olması, yurtdışından alınacak kredilerin maliyetlerini artıran ve yabancı yatırımcı ilgisini olumsuz etkileyen bir durumdu. Rasyonel ekonomi politikalarına dönüşle birlikte, Türkiye’nin risk primi 250 baz puan seviyelerinin altına […]

Deniz İSTİKBAL – 19 Temmuz 2024   Dünya üzerinde birçok merkez bankası bulunuyor. Bu bankalar arasında toplam rezervler açısından 28 tanesinin rezervleri 100 milyar doların üzerinde yer alıyor. En fazla merkez bankası rezervlerine sahip ülkeler ise Çin (3,587 trilyon dolar), Japonya (1,827 trilyon dolar) ve İsviçre (795,4 milyar dolar) olarak öne çıkıyor. Asya ülkeleri merkez […]

Deniz İSTİKBAL – 13 Temmuz 2024   Dünyanın en uzun sınırlarından biri olan ABD-Meksika sınırından yasal yollarla yıllık ortalama 350 milyon kişi geçiyor. Legal geçişler iki ülke arasındaki ekonomik, kültürel ve siyasi ilişkilerin bir yansıması olarak okunabilir. Meksika’nın en büyük dış ticaret ortağı olan ABD aynı zamanda en fazla Meksika kökenli kişiyi ülkesinde barındıran aktör […]

Deniz İSTİKBAL – 10 Temmuz 2024   İktisat, ekonomi, gelir ve refah gibi terimler bireyler tarafından farklı algılanabilir. Ancak birbirleriyle bağlantılı olan bu terimler günlük yaşamda çokça konuşulan ve tartışılan meseleler. Özellikle Türklerin iktisada bakışı olgusu burada önem taşıyor. Bir farkındalık olarak öne çıkan Türklerin iktisadi davranışları kendi içerisinde tarihsel özellikler taşıyor. Kültür, kamuya bakış, […]

Deniz İSTİKBAL – 05 Temmuz 2024   Güney Kore, Japonya ve Çin’in ekonomik olarak yükselişi Asya’ya olan bakışın değişimini sağladı. Özellikle Çin’in iktisadi olarak büyümesi teknoloji üretim merkezlerinde köklü dönüşümlere neden oldu. Dünyanın en büyük ihracatçısı haline gelen ülke 21. yüzyılın en fazla tartışılan aktörüne dönüştü. BRICS, Asya Altyapı Yatırım ve Kalkınma Bankası, Yeni Kalkınma […]

Deniz İSTİKBAL – 02 Temmuz 2024   Yatırımcılar bir ülkeye yatırım yapmaya karar verdiklerinde analiz ettikleri birkaç olgu vardır. Bu olguların başında siyasi karar alma merci, fiyat istikrarı ve kurumsallık gelmektedir. Gri liste meselesi de üst cümlede değinilen olgularla yakından alakalıdır. 1989’da G-7 ülkeleri tarafından kurulan FATF’ın yayınladığı gri liste ülkelere yapılacak olan yatırımlarda önem […]

Deniz İSTİKBAL – 25 Haziran 2024   Ağustos 2002’de uygulanmaya başlanan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) toplam vergi gelirleri içerisinde yüzde 20’den fazla yer kaplıyor. 2024’te 270 milyar dolara yaklaşan vergi geliri beklenmesinden hareketle yaklaşık 57 milyar dolarlık ÖTV geliri elde edilmesi hedefleniyor. Farklı ürün gruplarında işleme alınan ÖTV petrol ve doğalgaz, motorlu araç, alkol, tütün, […]

Deniz İSTİKBAL – 24 Haziran 2024   Türkiye’de kamu maliyesiyle yakından ilgili olan vergiler son dönemde daha fazla tartışılıyor. Enflasyonla mücadele için işleme alınan ve deprem harcamalarını finanse etmek amacıyla yükseltilen bazı vergi kalemleri tartışlarının devamını sağlıyor. Haziran 2023’de göreve gelen Sayın Mehmet Şimşek vergide adaletin sağlanması ve dolaysız vergilerin payının artırılacağını vurguluyor. Kayıt dışılıkla […]

Deniz İSTİKBAL – 18 Haziran 2024 1.1.1985’de Türkiye’de işleme alınan Katma Değer Vergisi (KDV) yaklaşık 40. yılına yaklaşılıyor. Toplam vergi gelirleri içerisinde günümüzde yüzde 39’luk pay ile en büyük kalemi oluşturan KDV farklı yüzdeler şeklinde uygulanıyor. %1, %8, %18, %20 gibi oranlarla kamunun belirlediği tarifeler üzerinden işleme alınan KDV neredeyse her alışverişte toplumun karşısına çıkıyor. […]

Deniz İSTİKBAL – 10 Haziran 2024   Kovid-19 dünya ekonomisine, yaşam tarzlarına ve ticarete büyük zarar verdi. Salgın üretim yapılmasını zorlaştırırken milyonlarca kişinin ölümüne neden oldu. Tedarik hatları zarar görürken devletler vatandaşlarının hayatını korumak için kısıtlayıcı tedbirler aldılar. Özellikle Avrupa ülkeleri yetersiz sağlık altyapısı sebebiyle salgınla mücadelede toplumsal olarak daha fazla zorlandı. Sosyal kısıtlamaları işten […]

Deniz İSTİKBAL – 04 Haziran 2024   Ekonomik büyüme, bir ülkenin ekonomik üretim kapasitesinin belirli bir dönem içinde artmasıdır. Genellikle milli gelir gibi makroekonomik göstergelerle ölçülür. Ekonomik büyüme, bir ülkenin ekonomik refahını artırabilir ve yaşam standartlarını yükseltebilir. Peki, ekonomik büyüme nelerden meydana gelir? Bu sorunun cevabına şu örnekleri vermek mümkündür: Milli Gelir Artışı: Ekonomik büyüme, […]

Deniz İSTİKBAL – 28 Mayıs 2024   Türkiye’de 23 milyona yakın aile veya bireyin konutlarda oturduğu tahmin ediliyor. Bunun 7,3 milyonluk kısmı kiracı olarak tasnif ediliyor. Ev sahipliği oranı ise ülke genelinde yüzde 60’lar seviyesinde bulunuyor. Büyükşehirlerde kiracı kesimler daha fazla iken küçük şehirlere gidildikçe ev sahipliği oranı artış gösteriyor. Toplam kiracı olan nüfusun da […]

Deniz İSTİKBAL – 24 Mayıs 2024 Yerel seçimler sonrası TCMB rezervleri artış eğilimini sürdürürken 139,1 milyar dolara çıktı ve TCMB en büyük döviz rezervine sahip 23. aktör oldu. Nisanın ardından merkez bankası 50 milyar dolardan fazla dövizi piyasadan toplayarak rezerv artış politikasını sürdürdü. Hedefin toplam rezervleri kısa vadeli borç stoğu düzeyine çekerek 200 milyar doların […]

Deniz İSTİKBAL – 22 Mayıs 2024   Siyasi, iktisadi ve kültürel bağları daha güçlü hale getirmeyi amaç edinmiş Türk Devletleri Teşkilatı; tarihle bağlı olan gönül ve kültür coğrafyasını yakınlaştırıyor. Teşkilat Genel Sekreterliğinin İstanbul’da yer alması dünyaya açıkça Türk ismi mesajını veriliyor. Dünya siyasetine, ekonomisine, barışına, uluslararası hukukun üstünlüğüne, insan haklarına, terörizm ile mücadeleye, insan odaklı […]

Deniz İSTİKBAL – 14 Mayıs 2024   Aralık 2023 itibariyle Türkiye’de doğrudan yabancı yatırım stoku 264 milyar dolara ulaştı. Toplam yabancı firma sayısı da 88 bin seviyelerine erişti. En fazla yatırım yapan ülkeler arasında Hollanda, Almanya, ABD, Fransa, Azerbaycan ve Katar gibi aktörler bulunuyor. Son dönemde atılan adımlarla birlikte yabancı yatırımcı meselesi tekrar ön plana […]

Deniz İSTİKBAL – 07 Mayıs 2024   Kamu bir senelik bütçeler şeklinde harcama yapıyor. Bütçeler yılın sonuna doğru ilgili kurum ve bakanlıkların ihtiyaçlarına göre belirleniyor. Türkiye’de ise kamu yıllara göre değişmekle birlikte milli gelirin yüzde 35-37 oranında harcama yapıyor. Bu harcamaların büyük bir kısmı gelirlerle karşılanırken borçlanma ihtiyacı da doğuyor. Ancak Türkiye’de kamunun gelişmiş birçok […]

Deniz İSTİKBAL – 03 Mayıs 2024   Türkiye, geçmişten günümüze önemli bir tarım ülkesi olmuştur. Dünya tarım topraklarının sadece yüzde 0,8’ine sahip olmasına rağmen, küresel tarım üretiminde yüzde 1,5’ini aşan bir paya sahiptir. Türkiye, gelişen teknolojiyi etkileyen ve ondan etkilenen bir ülke konumundadır. Diğer ülkeler, tarımsal üretimlerini büyük ölçüde artırmak için teknolojiyi daha fazla kullanmaktadırlar. […]

Deniz İSTİKBAL – 30 Nisan 2024   Hayat pahalılığı ve enflasyon gibi kavramlar alt ve orta gelirli gruplar için negatif bir süreci ifade etmektedir. Görece üç yıldır yüksek seyir eden enflasyon düşük gelir gruplarını ciddi anlamda kötü etkiledi. Etkilenen gruplar arasında sayıları 16 milyona yaklaşmış olan emekli kesim var. Yaşanan nüfusun bir yansıması olarak artan […]

Deniz İSTİKBAL – 22 Nisan 2024   Türkiye’nin enflasyonla mücadelesinde önemli adımlar atıldı. Fakat toplum düzeyinde fiyat istikrarıyla ilgili olumlu bir havanın oluştuğunu söylemek için henüz erken. Merkez Bankası öncülüğünde Haziran 2023’de başlayan parasal sıkılaşma faizleri son çeyrek yüzyılın en yüksek düzeyine taşıdı. Faizlerin artırılmasının arkasında toplam talebi düşürmek ve piyasaya verilen parayı olabildiğince sıkılaştırmak […]

Deniz İSTİKBAL – 17 Nisan 2024   2024’de kamunun 243,6 milyar dolar vergi geliri elde etmesi bekleniyor. Buna karşın kamunun toplam harcamasının 300 milyar dolar olması ve 80 milyar dolarlık borçlanma öngörülüyor. Toplam faiz ödemelerinin de 41 milyar dolar civarına ulaşması hesaplanıyor. Milli gelir rakamlarına bağlı olarak rakamlar aşağı veya yukarı yönlü olarak değişebilir. Fakat […]

Deniz İSTİKBAL – 16 Nisan 2024   2021-2024 dönemi ciddi anlamda geçim sıkıntısı, hayat pahalılığı, kira sorunu, deprem felaketi, salgın ve finansal karmaşalara sahne oldu. Devletler salgın, savaş ve tedarik krizleriyle mücadele ederken vatandaşlar yüksek enflasyonu tecrübe etmek zorunda kaldılar. En temel tanımıyla enflasyon fiyatlar genel seviyesinin artması anlamı taşır. Makul derecede düşük düzeyde artan […]

Deniz İSTİKBAL – 5 Nisan 2024   2021-2023 dönemi döviz kurlarında ve enflasyonda yükselişlere sahne oldu. Salgın, savaş, enerji ve tedarik krizleri TL’nin değerini ciddi anlamda etkiledi. Buna ek olarak düşük faiz politikası ve üretim merkezli teşvik adımları TL’nin nominal değerinde düşüşü beraberinde getirdi. Kredi faizleri enflasyon rakamlarının aşağısında olması nedeniyle fiyat istikrarı da istenilen […]

Deniz İSTİKBAL – 01 Nisan 2024   Goldman Sachs ve JP Morgan gibi uluslararası kuruluşlar yerel seçimler sonrası Türk ekonomisi hakkında tahminler paylaştı. Enflasyonun düşüşü ve TL’nin reel olarak değer kazanacağı yönünde kuruluşların ortak açıklamalar yaptığı görüldü. Özellikle Haziran 2023’ten itibaren para ve maliye politikasında atılan adımlarla dizginlenmeye çalışılan enflasyonun yılın ikinci yarısından itibaren düşmeye […]

Deniz İSTİKBAL – 27 Mart 2024   Seçim sonrası zamların olup olmayacağı, bir dizi faktöre bağlı olarak değişebilir ve kesin bir cevap vermek zordur. Ancak, genellikle seçim dönemlerinde ekonomik belirsizlikler artabilir ve bazı fiyat artışları yaşanabilir. Seçim sonrası hükümetin alacağı ekonomik politikalar, vergi politikaları, enerji fiyatları, döviz kurları ve uluslararası piyasalardaki gelişmeler gibi faktörler zamları […]

Deniz İSTİKBAL – 25 Mart 2024   2020’in ilk aylarında salgın tüm dünyanın ortak sorunu haline geldi. Hükümetler modern şartlara göre salgına karşı önlemler aldı. Siyasi bir karmaşaya dönüşen salgınla mücadele tartışmaları devletleri uzun yılları içerecek iktisadi krizin içerisine çekti. 2020’de faizlerin düşürülmesi ve kamunun yardımlarıyla görünür hale gelen parasal ve mali genişleme istihdam ve […]

Deniz İSTİKBAL – 18 Mart 2024   2019’da Türkiye’deki toplam kredi kartı sayısı 70 milyon iken 2023’de mevcut rakam 117 milyonu aşarak ciddi artış gösterdi. Bu sayısal yükseliş beraberinde kredi kartıyla olan harcamalarında artmasına sebep oldu. 2020’de kredi kartıyla yapılan toplam harcama 151,3 milyar dolar iken 2023’de 339,2 milyar dolara kadar yükseldi. TL bazlı yükseliş […]

Deniz İSTİKBAL – 11 Mart 2024   Kore yarımadası iki farklı devletin üzerine kurulu olduğu bir coğrafyadır. Kore Halk Cumhuriyeti (Kuzey Kore) ve Kore Cumhuriyeti (Güney Kore) olarak varlığını sürdüren aktörler farklı ideolojik kimlikleri benimsemiştir. Kuzey Kore sosyalist modeli uygularken, Güney Kore liberal piyasa şartlarına bağlıdır. Kuzey dünyadan nükleer denemeler nedeniyle yaptırımlarla soyutlanırken, Güney Kore […]

Deniz İSTİKBAL – 05 Mart 2024   Petrol üretimi, çıkarımı ve dağıtımı devletlerin stratejik açıdan yaklaştığı bir süreçtir. Aktörler kaynakların varlığına ve iletim hatlarına göre petrolü üretim tesislerinde depolamaktadır. Üretim tesislerine gelen ham petrol dönüştürülmekte ve günlük hayatın bir parçası olan benzin ve diğer enerji tüketim çeşitleri haline getirilmektedir. Ülkelerin iktisadi altyapı ve petrol kaynaklarına […]

Deniz İSTİKBAL – 28 Şubat 2024   İktisadi büyüme toplam ekonomik çıktının artışı olarak tanımlanır. Farklı tanım ve hesaplama yöntemleri olmakla birlikte genel kabulün toplam çıktı düzeyinin yükselmesi şeklindedir. Ekonomik büyümenin aynı zamanda istihdam seviyesinin genişlemesi ve iş gücünün işe yerleştirilmesiyle alakası bulunmaktadır. Eğer ekonomik büyüme meydana gelmezse istihdam seviyesi artış göstermez ve özellikle gençler […]

Deniz İSTİKBAL – 24 Şubat 2024   Türk savunma sanayi son yirmi yılda büyük başarılara imza atarak kritik bir aktör haline geldi. 2023’te yurt dışında toplam 10,2 milyar dolarlık proje anlaşması imzalayan Türk savunma sanayinin küresel tanınırlığı artıyor. Toplam proje hacminin 100 milyar dolara yaklaştığı ve yıllık 6 milyar dolarlık ihracat kapasitesiyle Türk savunma sanayi […]

Deniz İSTİKBAL – 19 Şubat 2024   Cumhuriyet tarihinin en büyük doğal felaketi olan Maraş depreminin ardından bir yıl geride kaldı. Birçok kişinin hayatını kayıp ettiği felaket 11 şehri etkileyerek büyük bir yıkıma neden oldu. İktisadi tahminler 120 milyar dolarlık zararın ortaya çıktığını ve ilerleyen dönemlerde rakamın yukarıya doğru çekilebileceğini tahmin ediyor. Deprem sonrası 3 […]

Deniz İSTİKBAL – 13 Şubat 2024   Enflasyon, cari açık, verimsiz harcamalar ve diğer iktisadi sorunların temelinde rekabete odaklanmayan üretim süreçleri yer almaktadır. Üretim sadece ürün olarak değil hizmet olarak da elde edilebilir. Hizmet eyleminin temelinde ise günümüzde devlet yani kamu kurumları bulunmaktadır. Türkiye’de mevcut hizmet kapasitesini geliştirmek ve ekonomik sorunları kalıcı olarak çözmek için […]

Deniz İSTİKBAL – 05 Şubat – 2024   Merkez bankaları para politikasının temel karar alıcı aktörüdür. Banka piyasaya verilecek olan finansal kaynakları kontrol eder ve denetler. Ekonomik büyüme, istihdam ve finansal istikrar gibi olgularla bir bütün halinde değerlendirilen modern merkez bankacılığı liberal piyasanın önemli bileşenedir. Günümüzde enflasyonla mücadele açısından daha fazla öne çıkan merkez bankaları […]

Deniz İSTİKBAL – 02 Şubat 2024   Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) reformu önemli bir eşiğe gelindiğine işaret ediyor. Toplam üretim çıktısının 99 milyar dolarını gerçekleştiren ve kamu yatırımlarının yüzde 24’ünü oluşturan KİT’ler daha verimli hale getirmek için reform edilecek. Kamu istihdamından 100 binden fazla pay alan ve en büyük 500 sanayi kuruluşundan 8’ini içerisinde barındıran […]

Deniz İSTİKBAL – 24 Ocak 2024   Türk savunma sanayi yeni nesil bir ekosistem olarak inşa edildi. 1974’de Kıbrıs Barış Harekâtı sonrası yaptırımların sonucu olarak ivme kazandı. Türk ordusunun ihtiyaç ve gereçlerini yerli kaynaklardan sağlamak için kamu büyük miktarlarda kaynağı Türk savunma sanayine aktardı. ASELSAN, HAVELSAN, ROKETSAN ve STM gibi savunma sanayi kuruluşlarının temelleri Kıbrıs […]

Deniz İSTİKBAL – 15 Ocak 2024   Dünya ticareti salgınla önemli derecede zarar gördü. 2019’daki seviyelerine 2021’de geri dönebilen küresel ticaret yeni bir krizle karşı karşıya. 2023’te 45 trilyon doları aşan seviyesiyle dünya ekonomisinin önemli bir kısmını oluşturan dış ticaret Kızıl Deniz’de meydana gelen çatışma tehlikesi nedeniyle Kasım 2023’te yüzde 1,3’lük düşüş yaşadı. 25 günlük […]

Deniz İSTİKBAL – 09 Ocak 2024   1986’da kurulan Baykar Teknoloji günümüzde Türkiye’nin en büyük savunma sanayi firmalarından biri haline geldi. Kuruluşundan itibaren milli bir vizyona sahip firma yeni nesil teknolojileri Türkiye’de üretmeyi hedefledi. Günümüzde Türk Savunma Sanayinin 5,5 milyar dolarlık ihracatının 1,7 milyar dolarını tek başına üstlenen Baykar, Suudi Arabistan ile Cumhuriyet tarihinin en […]

Deniz İSTİKBAL – 02 Ocak 2024   1983’de dört petrol rafinerisini tek bir çatı altında toplamak için kurulan Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. (TÜPRAŞ) akaryakıt ürünleri, LPG, jet yakıtı, gaz yağı ve motor yağı gibi ürünleri üretiyor ve piyasanın ihtiyaçlarını karşılıyor. Avrupa’nın en büyük yedinci sanayi kuruluşu olan TÜPRAŞ, Türkiye’nin de en büyük sanayi firması olarak […]

Deniz İSTİKBAL – 25 Aralık 2023   Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) her yıl dünyanın en büyük savunma sanayi ihracatçılarını paylaşmaktadır. Türkiye SIPRI’nin yaptığı sıralamada son yıllarda istikrarlı şekilde yukarıya tırmanmaktadır. 2022’de dünyanın en büyük 11. savunma sanayi ihracatçısı sıralamasında bulunan Türkiye’nin gelecek yıllarda ilk on ülke arasına girmesi beklenmektedir. Türkiye’nin en fazla savunma […]

Deniz İSTİKBAL – 19 Aralık 2023   Türk tarımı 80 milyar dolarlık üretim kapasitesiyle dünyanın 9. büyük çıktı düzeyine sahip aktörüdür. Ürün çeşitliliği, üretim gücü ve sunduğu kaliteyle diğer aktörlerden ayrışan Türk tarımı 4,7 milyon kişiye istihdam sağlıyor. Dünya tarım topraklarının yüzde 0,8’ine sahip olan Türkiye toplam üretimin yüzde 1,6’sını yapıyor. 55 tarım ürününün ilk […]

Deniz İSTİKBAL – 13 Aralık 2023   Kıbrıs Barış Harekâtı, Türkiye’nin tarihsel kimliğinde önemli bir yere sahiptir. 1974’de gerçekleştirilen hareket ardından siyasi, ekonomik ve toplumsal olarak birçok değişikliği meydana getirmiştir. Yaşanılan değişimlerin en kritik noktaları arasında Türk Savunma Sanayinin gelişim çalışmaları yer almaktadır. 1974’de temelleri atılan ve ilk çıktısının 1975’de ASELSAN’ın kurulmasıyla görülen Türk Savunma […]

Deniz İSTİKBAL – 07 Aralık 2023   Kalkınma planları birçok ülkenin gelişiminde önemli bir yer edindi. Japonya, Güney Kore ve Tayvan gibi aktörler bugün ulaştıkları konumlara kalkınma planları yardımıyla erişti. Türkiye’de benzer dönemlerde kalkınma planlarını devreye alan ülkeler arasında yer aldı. 1960’lı yıllarda başlayan kalkınma girişimi 1980’li yılların sonuna kadar ithal ikameci sistemle korundu. Liberal […]

Deniz İSTİKBAL – 22 Kasım 2023   Arjantin ekonomisi geçmişten günümüze finansal krizlerin gölgesinde kaldı. 20. yüzyılda kişi başı gelir ve gelişmişlik seviyesi açısından ilk on ekonomi arasında giren Arjantin nasıl krizlere maruz kalıyor. 1980’de 233 milyar dolarlık milli gelir ve 8361 dolar kişi başı gelirle dünya ortalamasının çok üzerinde kişi başı gelire sahip Arjantin […]

Deniz İSTİKBAL – 17 Kasım 2023   Küresel krizler silsilesi ve yüzyılın felaketi Maraş depremi sonrası Türkiye ekonomisine dair ciddi tartışmalar meydana geldi. Depremin maliyetinin 120 milyar doları aştığı ve yeniden inşa sürecinin zorlu olacağı eleştirileri dile getirildi. Ancak Türkiye genel kamu bütçesindeki dengeyi gözeterek uluslararası örneklerden hareketle vergi gelirleri üzerinden bir değerlendirmeyi gitti. Enerji, […]

Deniz İSTİKBAL – 08 Kasım 2023 2008 Küresel Finans Krizinin etkileri günümüzde konuşulmaya devam ediyor. Birçok ülke finans sistemini derinden etkileyen kriz borçlanma yoluyla çözülmeye çalışıldı. Trilyonlarca dolarlık ek finansal önlem bankacılık sisteminin ayakta tutulması için alındı. Ancak krizin hızla Avrupa bölgesine yayılması küresel bir karmaşaya neden oldu. İzlanda’da banka iflasları, İngiltere’de toplu işten çıkarmalar […]

Salgın sonrası meydana gelen krizler silsilesi birçok ülkede borçluluk düzeylerinin artmasına neden oldu. 2019’da küresel toplam borç 200 trilyon doların biraz üzerinde iken 2023’ün üçüncü çeyreğinde 300 trilyon dolara sıçradı. ABD, Japonya, İtalya ve İngiltere gibi gelişmiş ülkeler en fazla borçlanan ülkeler olarak öne çıktılar. ABD’nin toplam borçluluk düzeyi 2019-2023 arasında 20 trilyon dolardan 33 […]

Deniz İSTİKBAL – 10 Ekim 2023 İkinci Dünya Savaşı sonrası ABD küresel sistemi inşa etti. İnşa edilen sistemde liberal piyasa şartlarına dayalı bir ekonomik sistem dikta edildi. IMF, Dünya Bankası ve GATT ticaret sistemi uluslararası liberal ekonomi düzenin temel kurumlarıydı. Sovyetler Birliğine yakın ülkelere kıyasla küresel ekonominin büyük bölümü liberal piyasa şartlara göre tasarlandı. IMF, […]

Deniz İSTİKBAL – 02 Ekim 2023 Asya Finansal Kriziyle mücadele etmek için kurulan G-20, Hindistan’da yeni bir zirve gerçekleştirdi. Küresel ekonominin yüzde 80’ini ve dış ticaretin yüzde 75’ini oluşturan G-20, Birleşmiş Milletlerin ardından en büyük ekonomik organizasyondur. 2008 Finans Kriziyle etkin müdahale için daha fazla öne çıkmaya başlayan G-20 yeni bir girişime hazırlanıyor. Çin ve […]

Deniz İSTİKBAL – 06 Eylül 2023 İkinci Dünya Savaşı sonrası ABD ve müttefikleri küresel sistemi domine ve kontrol ettiler. BM’nin siyasi, IMF’nin finansal ve NATO’nun askeri kanatları oluşturduğu sistemsel bütünlük Sovyetler Birliği tarafından dengelenmeye çalışıldı. Ancak ABD-Sovyetler Birliği rekabetinin kazananı liberal piyasa düzeni oldu. Sosyalist blokun üyeleri liberal piyasa şartlarını benimseyerek komünist ideolojiyi terk ettiler. […]

Deniz İSTİKBAL – 03 Eylül 2023 Rusya-Ukrayna Savaşı küresel sistem açısından önemli bir kırılma noktası oldu. İkinci Dünya Savaşı sonrası savaşları önlemek amacıyla kurulan Birleşmiş Milletler sistemi Ukrayna Savaşını önlemede başarılı olamadı. Güneyin gelişmekte olan ülkeleri tarafından sıklıkla vurgulanan küresel sistemde reform çağrıları ise realite haline dönüştü. Rusya, BM sistemini ihlal ederek egemen bir devletin […]

Deniz İSTİKBAL – 24 Ağustos 2023 Kuzey-Güney ayrımı sömürgeciliğin yayılmasından itibaren önemli teorik tartışmalara neden oldu. Kuzeyin sanayileşmiş ülkeleri Güney’in doğal kaynaklarını yıllarca kontrol altında tuttu. Özellikle Afrika ve Güney Doğu Asya ülkeleri İkinci Dünya Savaşının sonuna kadar sömürge olarak kaldılar. Savaş sonrası bağımsızlığını kazanan pek çok Güney ülkesi yoksulluk ile mücadele için kaynak arayışına […]

Deniz İSTİKBAL – 22 Ağustos 2023 Dünyanın en büyük orduları arasında yer alan Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) yerli lojistik kaynaklardan yararlanan aktörlerden biri haline geldi. Türk Savunma Sanayinin temellerinin atıldığı yıllardan itibaren çağın gerekliliklerine göre donatılmaya gayret edilen TSK küresel ordular arasında dokuzuncu sıraya yerleşti. 21. yüzyılda büyük bir atılım gerçekleştiren ve çağın en büyük […]