Prof. Dr. Celalettin Yavuz Güvenlik Politikaları Uzmanı, 8 Nisan 2024
7 Nisan akşamı üyesi olduğum bir sosyal medya grubunda Kazakistan’daki sel felaketiyle ilgili paylaşımlar dikkat çekiciydi. Kazakistanlı bir dost, çırpınarak bir şeyler yapmak istiyordu. Geçmiş olsun dilekleri iletilip, önerileri sorulduğunda durumu Türk kamuoyu ile paylaşılmasını talep ediyordu.
Bunun üzerine dostumuzun gönderilerini köşe yazarı olduğum World of Türkiye adlı e-gazetesinin editörü ile paylaştım. Nitekim kısa bir süre sonra haber olarak gazetemizde yayınlandı. Bayram için hazırlanan Gazze konulu yazı yerine kardeş ülke Kazakistan ele alındı.
Türk Devletleri Teşkilatı Üyesi Kazakistan ve Kardeş Kazak Türkleri Zor Durumda
8 Nisan sabahı yabancı basında Kazakistan’daki “tufan”dan söz edilmez iken, Rusya Acil Durum Bakanlığı’nın karların erimesi sonucunda ülke genelinde sayısı 10.400’ü geçen evin su altında kaldığı yönündeki açıklaması vardı. Urallardan doğarak Hazar Denizi’ne dökülen Ural Nehri’nde su seviyesi sadece geçen cuma günü birkaç metre yükselirken, Orsk kentindeki baraj taşmış. Sibirya, Volga ve ülkenin orta bölgelerinde 39 ayrı yerde benzer felaket yaşanmış.
Rusya’nın özellikle Ural Nehri ile ilgili sorunu, aynı zamanda Kazakistan’la da ortaktır. Kazakistan’la ilgili bilgiler Kazakistanlı dostumuzun paylaşımlarından ve World of Türkiye gazetesinden. Dostumuzun verdiği bilgilere göre Hazar’daki Atirau şehrine inen Ural/Jayıq Nehri son bir hafta içerisinde 2.10 metrelik seviyeden 7.03 metreye yükselmiş. Keza, kuzeyde Rusya’nın Orinbor şehrindeki barajın yıkılmasıyla durumun daha da ciddileşme riski varmış. Kazakistan’daki doluluk oranı %100 olan barajlar da taşıyor ve karların erimesi de süratle devam ediyormuş.
Gazetemize göre ise; “Ülkedeki 17 vilayetin 10’unda ‘Acil Durum’ ilan edildi. Abay, Akmola, Aktobe, Atirau, Batı Kazakistan, Karaganda, Kostanay, Pavlodar, Kuzey Kazakistan, Ulutau vilayetlerinde 70 bin kişinin tahliyesi gerçekleştirildi. Yetkililer bütün kardeş Türk Cumhuriyetleri’ni Kazakistan’a kardeş Kazak halkına kardeşlik elini uzatmaya davet ediyor!”
Öte yandan Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev’in son 80 yılın en büyük sel felaketiyle karşı karşıya kaldıklarını ifadeyle “sel felaketinden etkilenen tüm vatandaşları yardım edileceğini ve evlerin tekrar inşaat edileceği” ifade edildi.
Dışişleri Bakanlığı’mızca 7 Nisan’da “Kazakistan’ın farklı bölgelerinde devam eden sel felaketi neticesinde on binlerce Kazak kardeşimizin tahliye edilmek zorunda kalınmasından ve ortaya çıkan ağır hasardan derin üzüntü duyuyoruz. Kazakistan halkına ve Hükümetine geçmiş olsun dileklerimizi sunuyoruz. Türkiye, felaketin yol açtığı yaraların sarılmasını teminen her türlü yardımı sağlamaya hazırdır!” şeklinde bir açıklama yayınlandı.
Türkiye’nin bu açıklaması çok anlamlı ancak, her ne kadar Kazakistan yurt dışından yardım talebinde bulunmasa da Türk dünyasının en yoksul ülkesi ve komşusu Kırgızistan’dan yardıma gelen gönüllüler Kazak Türklerini çok sevindirmiş. Bu felaketle ilgili anlamlı bulduğum şu dizeleri sizlerle paylaşacağım: “Rabbimiz olan yüce Allah, Türkistan’ımızı muhafaza et. Dağdaki koyunumuz, deredeki balığımız zeval görmesin. Tek bir Türk evladı bedbaht olmasın. Doğan her yeni gün mutluluk getirsin. Kazakistan’daki acılarımızı dindir. Bir tek Kazak balası ağlamasın. Tek bir kardeşimizin tırnağına taş değmesin. Bu mübarek günler hürmetine, Kazakistan’ımıza geceden sabaha sekineni ulaştır. Sen bizim Mevlamız, tek sığınağımızsın.”
Bu olay Türkiye’de sel yatağına yerleşimden farklı ve Almanya’da Alplerin erimesiyle Ren nehrinin ağır ağır yükselerek kıyısındaki şehirleri suya boğduğu “Hochwasser” gibidir. Şayet güneş tutulması atmosferi soğutmaz ise, eriyen karlarla facia daha da büyüyebilecektir.
Sonuç itibariyle bayram öncesi beklenmedik felaket üzerine AFAD’ın gerekli teçhizatla kardeş Kazak Türklerinin yardımına koşmasının sağlanması, Türk Dünyası için bir gerekliliktir!
