Prof. Dr. Faruk TAŞÇI – 20 Kasım 2024
Çeşitli sebeplerle insanlar göç ediyor. Kimisi ekonomik sebeplerle göç ediyor. Bir kısmı sosyal, kültürel ve dini gerekçeler ile göç ediyor. Bazıları siyasi ve ideolojik saiklerle göç ediyor. Eğitim maksadıyla göç edenler de var. Belli bir kesim savaşlardan veya felaketlerden kaçmak için göç ediyor. Gerekçeler değişse de göç devam ediyor.
14 Kasım 2024’te kamuoyu ile paylaşılan “Uluslararası Göç Görünümü 2024” OECD Raporu da dünyada göç konusunda olup bitenlerin yıllık hülasasını veriyor. 384 sayfalık detaylı Rapor’da uluslararası göçün her boyutundan verilere dayalı bilgi bulmak mümkün.
Bunlardan Türkiye’nin de gündeminden düşmeyen “iltica/sığınma” meselesi dikkat çekiyor. Rapor’a göre iltica başvuruları 2023 yılında rekor seviyeye ulaşmış durumda. Dünyada iltica başvurusunda, sayı 2021’den 2022’ye % 91’lik artış sonrasında 2023 yılında da % 30’luk artmış durumda. OECD ülkelerinde toplam 2.7 milyon yeni başvuru söz konusu ki şimdiye kadarki en yüksek sayı.
Yani “sığınmacılık” meselesi, dünya için en önemli meselelerden biri haline gelmiş durumda. İşin zirve ülkesi ise ABD. Trump’ın bu konudaki söylemlerindeki ciddiyet biraz da bundan olsa gerek. ABD’ye başvuran sığınmacı sayısı 1.176.050. Böylece ilk kez ABD’ye, OECD’ye üye olan Avrupa ülkelerinin toplamından daha fazla sığınma başvurusu yapılmış. ABD, 2017’den beri sığınmacılar için “ana OECD hedef ülkesi” konumuna gelmiş durumda. ABD’deki sığınmacıların çoğunluğu Güney Amerika ülkelerinden.
Almanya, İspanya, Kanada, Fransa, Meksika, İtalya sığınmacı sayısı 100 bin üstünde olan ülkeler. Türkiye’ye başvurularsa son yıllarda azalış halinde: 2019’te 56.415, 2020’de 31.335, 2021’de 29.255, 2022’de 33.245 ve 2023’te 19.015. En çok başvurular da Afganistan, Irak ve İran’dan.
OECD ülkelerindeki 2.7 milyon sığınmacının “menşe ülkeleri” yani “sığınan uyruklar” kısmında dikkat çeken bir “mesele” var. Venezuela (270.000), Kolombiya (203.000), Suriye (171.000) ve Afganistan (150.000) sığınan uyruklarda 2023’te ilk sıralarda. Bu ülkeleri, her biri yaklaşık 125.000 ile 129.000 başvuru sahibini temsil eden Haiti, Küba ve Nikaragua ile birlikte Türkiye takip ediyor. Öyle ki geçen seneye göre Türkiye’den başka ülkelere iltica başvuruları % 76 artmış durumda.
Türkiye’den en çok Almanya’ya iltica başvurusu var. Geçen seneye göre de % 156’lık bir artış söz konusu; 61 bin kişi. Almanya’ya iltica eden 103 bin kişilik Suriyelilerden sonra en fazla iltica eden vatandaşlar Türkiye’den. Sonrasında Fransa, diğer Avrupa ülkeleri, Kanada ve ABD şeklinde OECD ülkelerinde Türkiye’den iltica edenleri bulmak mümkün.
Başka bir ifade ile ortada önemli bir mesele var: 2023’te Türkiye’ye iltica eden 19 bin kişi iken (ve azalmakta iken) Türkiye’den iltica eden/sığınan kişi sayısı 100 binin üstünde (ve artmakta)! Bu mesele enine boyuna masaya yatırılmak durumunda.
Terör örgütleri bağlamında iltica edenlerin durumu ayrı bir mesele olarak değerlendirilmek kaydıyla, geri kalan iltica hamlelerinin gerekçeleri detaylı bir şekilde araştırılmalı. Araştırmalar sonucunda iltica edenlerin iltica etme niyetleri/nedenleri tam olarak tespit edilmeli ve Türkiye’den kaynaklı bir sorun varsa gidermeye çalışılmalıdır. Böyle yapılmalıdır ki sosyal, ekonomik, kültürel, eğitim gibi nedenlerle Türkiye’den gidenlerin “daha sonraları Türkiye’ye başka türlü maliyetleri” olmasın!
