Ferhat ÜNLÜ – 06 Haziran 2024
2017 senesinin 25 Eylülü’nde Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi bir referandum düzenledi. Referandumun ‘Evet’ veya ‘Hayır’ ile yanıtlanacak sorusu şuydu:
“Kürdistan Bölgesi ve Kürdistan Bölgesi dışında kalan Kürt yerleşimlerinin bağımsız bir devlet olmasını istiyor musunuz?”
Türkiye bu referanduma olumsuz baktığını IKBY’ye bildirdi. Referandumdan aşağı yukarı IKBY’nin istediği sonuç çıktı; katılanların yüzde 92,73’ü soruya ‘Evet’ dedi, ‘Hayır’ cevabı verenlerin oranı ise yüzde 7,27 idi. IKBY referandumdan istediği sonucu almıştı, ama o tarihten sonra işler Bölgesel Yönetimin istediği gibi gitmedi.
Mesud Barzani referandum sonrası bağımsızlık için harekete geçince IKBY ile
Irak Silahlı Kuvvetleri ve Haşdi Şabi Kerkük’te çatışmaya başladı. Sonra Amerika Birleşik Devletleri’nin araya girmesiyle ateşkes sağlandı.
Teşbihte hata olmaz, teşbih teşbihtir; her ne kadar IKBY ile PKK terör örgütü çok farklı kategorilerde değerlendirilmesi gereken iki oluşum olsa da bugün PKK’nın Suriye’de oldu bitti ile gerçekleştirmek istediği seçim ile o günkü referandum arasında benzerlikler bulunuyor.
2017 IKBY REFERANDUMUNUN SONUÇLARI ORTADA
Amerika Birleşik Devletleri, Suriye’nin üçte birine DEAŞ’la mücadele bahanesiyle âdeta çöken PKK’nın sözde seçimine başlangıçta somut destek vermese de tarafsızlık görüntüsü altında “Bekle gör” politikasını devreye sokmuştu. Ancak belli ki sözde seçimin bölgede yol açacağı istikrarsızlık, 2017 IKBY referandumunun sonuçlarıyla birlikte göz önüne alındı ve sözde seçim ertelendi.
Ertelenen seçimin bu hafta pazar günü yapılması planlanıyordu. PKK’nın Suriye kanadı PYD/YPG’nin Suriye’nin kuzeyinde 11 Haziran’da yapmayı planladığı bir yerel seçimdi bu. Terör örgütünden yapılan açıklamada “Seçim sürecine iştirak eden partiler ve siyasi koalisyonlar seçimlerin ertelenmesi için ÖY/YSK’ya başvuruda bulundu. Bu kapsamda, demokratik bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla seçimler Ağustos 2024’e ertelendi” cümlesine yer verildi.
Seçimin ertelenmesinde Türkiye’nin istihbari ve diplomatik girişimlerinin etkisi var. Türkiye, ilk olarak 30 Mayıs’ta yapılması planlanan yerel seçim kararına sert tepki göstermişti. Zira bu seçim Suriye’nin kuzeyinde kurulmaya çalışılan PKK yönetimindeki bir devleti meşrulaştırma çabasının tezahürüydü.
Türkiye’nin haklı tepkisini çeken seçim zaten Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2015 yılında kabul ettiği 2254 sayılı karara da bütünüyle tersti.
18 Aralık 2015’te oy birliği ile alınan bu karara göre bölgede seçimler ancak BM denetimi altında gerçekleştirilebiliyor.
PKK Mayıs ayında Cezire, Deyr Ez Zor, Rakka, Tabka, Fırat, Münbiç ve Afrin’in Şehba bölgelerinde yapmayı planladığı yerel seçimi yoğun dış baskılardan dolayı 11 Haziran 2024’e ertelenmişti.
Türkiye’nin sınır güvenliği konusundaki baskıları sonuç verdi ve seçimin bir kez daha ertelenmesine karar verildi. PKK zaten bir kısmı kendi kurduğu sözde partiler üzerinden seçim yapmayı planlıyordu. Bölgedeki aşiretler PYD/YPG’nin seçim kararına karşıydı. İlk boykot açıklaması Suriye Kürt Ulusal Konseyi’nden (ENKS) geldi. Suriye Kürdistan Demokrat Partisi (PDK-S) de seçimlere katılmayacağını açıkladı. Diğer siyasi oluşumlar da boykot kararına destek verdi.
ABD DE SEÇİME MESAFELİ
Bu gelişmelerin ardından ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel, 11 Haziran’da düzenlenmesi planlanan sözde yerel seçimlerle ilgili adil, serbest ve şeffaf bir seçim ortamının bulunmadığı değerlendirmesini yaptı.
Sözde seçim için ABD’den umduğu desteği göremeyen PYD/YPG seçimi bir kez daha ertelenmek zorunda kaldı. Sonuç olarak sözde seçimin Ağustos 2024’te yapılması planlanıyor.
Türkiye buna bugün karşı, yarın da karşı olacak. Esad yönetimi ve Rusya deseniz onlar da ‘üniter Suriye’den yana olduklarına da göre (Soçi Mutabakatı da öyle söylüyor) bu girişime sıcak bakmayacaklardır. Esasında Esad yönetimi, PKK’yı bir kaşık suda boğmak için ABD’den bölgeden gitmesini bekliyor dersek abartmış olmayız.
Dolayısıyla terör örgütü PKK’nın Suriye’de oldu bittiye getirilmiş bir sözde seçimle siyasi bağımsızlık peşinde koşması hayal. Bunda ısrar ederlerse Dimyat’a pirinci gideyim derken evdeki bulgulardan da olurlar.
