Deniz İSTİKBAL – 03 Aralık 2024
Türk savunma sanayi son dönemin en önemli markalarından biri haline geldi. Türk ordusunun elde ettiği saha zaferlerine ciddi katkı sağlayan savunma sanayi farklı ülkeleri kendine çekiyor. Azerbaycan, Ukrayna, Libya, Irak ve Suriye’de yaşanan gelişmelerle daha fazla görünür hale gelen süreç Türk savunma sanayini küreselleştiriyor. Uluslararası kurumların verilerine göre dünyanın en büyük 11. savunma sanayisi olan Türk savunma sanayi sunduğu farklı üretim modellemesiyle dost ve müttefik ülkelere önemli fırsatlar sunuyor. Diğerlerine kıyasla Türkiye teknoloji paylaşımı ve kendi kendini savunma üzerine odaklanıyor.
Batılı aktörlere kıyasla mevcut politika daha fazla aktörün Türk savunma sanayine ilgi duymasına neden oluyor. Bunun bir sonucu olarak Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) silah teknolojilerinde dönüşüm için global bir model haline geliyor. Uluslararası sıralamalarda sekizinci en güçlü ordu olarak tanımlanan TSK, savunma sanayindeki yerli üretim modellemesinin katkısıyla daha bağımsız hareket edebiliyor. Batılı ülkelerden alınan ürünlerde Kıbrıs Barış Harekâtı sonrası yaşanılan gelişmeler en önemli kırılma noktasını oluşturuyor. Ulusal güvenlik ve çıkarların korunması için en temel gereklilik olan kendi kendine yeterlilik Kıbrıs Barış Harekâtından Türkiye miras kalan realite olarak okunabilir.
Günümüzde 100 milyar doları aşmış proje hacmi ve 6 milyar dolarlık ihracatıyla Türk savunma sanayi yeni bir aşamaya gelmiş bulunuyor. İhracat üzerinden kendi kendini finanse etmeyi tasarlayan sektör kamu kaynaklarından bağımsızlaşmayı tasarlıyor. 2,7 milyar dolarlık AR-GE harcama kapasitesiyle yeni nesil teknolojilerin yaratılmasında öncülük eden sektör Türkiye’nin en yetenekli insan kaynağına sahip. Yıllık ortalama 1,5 milyon kişinin üniversitelerden mezun olması sektöre büyük bir insan kaynağı havuzu sunuyor. Sektörden toplam 2 binden fazla şirketin faaliyet gösterdiği ve bu firmaların diğer sektörlere de teknoloji transferi yaptığı biliniyor.
Örneğin Türkiye Otomotiv Girişimi (TOGG) savunma sanayi firmalarıyla birlikte çalışıyor ve mühendis kapasitesinden yararlanıyor. İlerleyen dönemde Türk havacılık sanayinde yaşanılacak gelişmelerle benzer bir atılım küresel bir marka değerine dönüşmüş Türk Hava Yolları (THY) için de gerçekleşebilir. THY’nin dünyanın en büyük beş hava yolundan birine girmeye hazırlanması bu pencereden bakıldığında Türk sanayisinin nasıl bir hedefleme yaptığını da gösteriyor. Dünya Bankası verilerine göre dünyanın en büyük 12. sanayisi olan Türk sanayisi ortaya koyduğu orta-yüksek teknoloji üretim modeliyle yüksek teknoloji atılımına hazırlanıyor. Bu noktada Türkiye’nin en modern ve teknolojik sektörü olan Türk savunma sanayi öncü rol üstleniyor ve diğer alanları ciddi anlamda teşvik ediyor.
Baykar Teknoloji, ASELSAN ve TUSAŞ dünya savunma sanayi firmaları arasında ilk yüzde yer alıyor. Baykar Teknoloji özel bir firma olarak Türk savunma sanayi tarihinde önemli bir ilki oluşturuyor. Ortaya koyduğu ihracat ve üretim merkezli Türkiye modeliyle firma diğer savunma sanayi şirketlerine örnek oluşturuyor. TEKNOFEST, savunma sanayi liseleri, teknoloji okulları ve yarışmalarla gençleri kendine çeken firma yeni bir algı oluşturuyor. Türk savunma sanayi ürünlerinin oluşturduğu pozitif algıyla birleşen mevcut girişimler Türkiye’nin geleceğini oluşturuyor. Sektör teknoloji merkezli dönüşürken yeni nesiller Türk savunma sanayinin birer parçası olmak için çabalıyorlar.
Türk savunma sanayi yıllık 10-15 milyar dolarlık yeni proje alıyor. Hassas teknolojilerin ağırlıkta olduğu projelere ALTAY Tankı, zırhlı araçlar, savaş gemileri ve insansız hava uçakları şeklinde ilerliyor. Hava savunma sistemleri de son dönemde öne çıkan alanların başında geliyor. Sonuç olarak Türk savunma sanayi kendi kendine yeterli bir güvenlik ihtiyacından doğarken günümüzde ulusal gururun bir parçası haline geldi. Diğer ülkelere kıyasla Türkiye’nin ortaya koyduğu teknoloji transferine ve ortak üretime dayana model birçok aktörün Türk savunma sanayi ürünlerini talep etmesine neden oluyor.
