Prof. Dr. Faruk TAŞÇI – 29 Temmuz 2024
Dünyanın büyük bir savaşa doğru gittiği bir dönemde Erdoğan’ın “İsrail’de de gireriz” açıklamasının ne anlama geldiği açık. Öte yandan Aile Bakanı’nın “20-25 sene sonra yeterince askere gönderecek genç bulamayacağız” şeklindeki açıklaması bir yönüyle nüfus ile ilgili ikaz olsa da diğer yönüyle gelecekte askeriye veya milli savunma alanında yeterince insan bulunamayacağı anlamına da geliyor. Bu iki açıklamayı birlikte okuyunca, üniversite tercihlerinin devam ettiği ve gençlerin gelecekleri için en önemli kararlarından birini verdikleri bu dönem, Türkiye’nin geleceği için de çok ama çok önemli.
Doğal Olan Gençleri Yeteneklerine En Uygun Bölüme Teşvik Etmek
Üniversite bölüm tercihlerinde elbette tek bir faktör etkili olmuyor; birden çok faktör var. Bazen bunların biri tek başına etkili olmuş gibi görünse de genelde hepsinin karışımı bir etki ile tercihlerin yapılması daha muhtemel.
Bazı gençler için aileleri tercihte daha önemli olabiliyor. Maalesef aileler bazen şu veya bu bölüm olsun diye doğrudan veya dolaylı baskılar yapabiliyor. Tercih yapsın diye baskı yapılan bölüm velev ki “en iyisi” olsun, bu baskı/etki, tercih yapacak genç için kimlik zedeleyici (ve onları ailelerinden uzaklaştırıcı) bir hal alıyor.
Bazıları için sınav başarı sırası tercihlerde önemli oluyor. Zaten başarı sırasına göre tercih yapılmalı, bu normal bir durum; ancak başarı sırası odaklı bir tercih genelde gencin yeteneğini devre dışı bırakma anlamına da gelebiliyor. Mesela başarı sırası X bölümü tuttuğu için gencin yeteneği Y bölümü olsa da X bölümünü tercih yapmak tipik bir hata oluyor.
Bazen bu hata şehir odaklı bir tercih şeklinde de kendini gösterebiliyor. Evet, sunduğu sosyal ve kültürel imkanlardan dolayı bazı şehirler birden çok üniversite okumaktan daha kıymetli, ama ille de falanca şehir deyip, üniversite, bölüm veya yetenek gibi önemli tercih değişkenleri/faktörleri dikkate alınmaması gençlerin zaman içinde pişmanlıklarını açığa çıkarabiliyor.
Hepsinin içinde en kıymetli olansa, yeteneği merkeze alacak şekilde ailenin de gönlünü yaparak bölüm, üniversite, şehir ve mezuniyet sonrası istihdam faktörlerinin hepsini dengeli bir şekilde dikkate alarak tercihleri yapmak. Böylece aile duası, yaratılış yeteneği, çevre (bölüm, üniversite ve şehir) ve istihdam imkanları karışımı ile en güzel netice elde edilebilsin.
Milli Savunma ile İlgili Bölümlere Daha Yatkın Olan Gençler
Geldiğimiz noktada günümüzde tercihler yapılırken daha çok “mezuniyet sonrası istihdam imkânı” öne çıkan faktör. Bu nedenle “istihdam avantajı bakımından lisans programları” önemli. İlk sırada tıp var; öğretmenlik ve mühendislik programları ilk 80 program içinde bariz bir şekilde ağırlık sahibi. “Pilotaj”, “uçak bakım ve onarım”, “bilişim” gibi bazı programlar yeni gözdelerden, “eczacılık”, “ebelik”, “hemşirelik”, “ekonomi” gibi klasik programlar önemini koruyor.
Doğal olarak gençlerin tercihleri de bu önem listesine (prestije) göre şekilleniyor. Burada Erdoğan’ın ve Aile Bakanı’nın sözlerini hatırlayarak, Türkiye’nin geleceği için gençlerin tercihlerinde daha stratejik davranmaları adına milli savunma alanına katkı sağlayacak programları öne çıkarmak gerekiyor. Başka bir ifade ile, mezuniyet sonrası istihdam imkânı ile de öne çıkan programlar içinde Türkiye’nin “milli savunma” (yani geleceği) için önemli olabilecek programlar var. Bunların çoğunluğu mühendislik alanı ile ilgili olmakla birlikte bazı özel programlar da milli savunma alanı ile bağlantılı olabiliyor.
Türkiye’nin gençlerinin mühendislik merakı devam etmekle birlikte, milli savunmaya katkısı olabilecek ilgili programların gençler tarafından tercih edilmesi hususunda okul yöneticileri, öğretmenleri, rehberler ve ailelerin yönlendirmeleri daha titizlikle yapmaları gerekiyor. Dünya hızla savaşa gidiyor, savaş için gerekli olan milli savunma ve teknoloji ihtiyaçların karşılanabilmesi adına teknofest gençlerinin sayısının artması için daha çok gayret edilmeli. Bu noktada üniversite tercihleri önemli bir fırsat.
