Arb. Av. Halil ÖNCEL – 04 Şubat 2025
Ülkemizin belirli bir süredir yaşadığı ekonomik sıkıntıların başlangıç noktası Rahip Brunson meselesine dayanmaktadır.
Brunson meselesi 2016 yılında patlak verdi.
ABD-Türkiye ilişkilerinde tarihinin en gergin günlerinin geçmesine neden olan ve iki ülkeyi karşılıklı yaptırımlar uygulama noktasına getiren Brunson krizi rahibin serbest bırakılmasıyla çözüldü.
İzmir’de, ‘terör örgütleri adına suç işlediği ve casusluk yaptığı’ iddiasıyla Brunson’a, 3 yıl 1 ay 15 gün hapis cezası verildi. Ancak rahibin cezaevinde kaldığı süre göz önünde bulundurularak bir daha hapis yatmamasına hükmedildi. İlaveten hükümle birlikte serbest bırakılan Brunson’un ev hapsi ve yurt dışı yasağı da kaldırıldı.
O tarihte ABD başkanı olan Trump sosyal medya hesaplarından yaptığı açıklamalarla ülkemizdeki döviz değerlerinin olağanüstü derece artmasına neden oldu. Türk lirası ciddi derece değer kaybetti.
Pandemi ve depremin de ülkemiz ekonomisine çok ciddi derecede olumsuz yansımaları oldu.
Ekonomi bakanı Mehmet Şimşek ile birlikte ekonomik anlamda olumlu sinyaller görülmeye başlandı.
Bu aşamadan sonra ülkemizin ekonomik anlamda daha iyi bir seviyeye gelmesi açısından yapılması gerekenler var.
Ekonomi salt finansal tedbirlerle düzeltilemez.
Peki hangi alanlar ekonomiyi etkiler? Sıralayalım:
En başta ekonominin düzelmesi için hukukun tam manasıyla tatbik edilmesi gerekir. Ekonomi, hukuk güvenliğinin yaşadığı yerde can bulur.
Sermaye ürkektir prensibinden yola çıkarak şunu görmemiz gerekir ki evrensel hukukun uygulandığı ülkelere iş dünyası yatırım yapabilir aksi takdirde hiçbir tacir mal varlığını riske atamaz.
Ekonomi, demokrasi ile daha müspet seviyeye gelebilir. Yüksek demokrasinin olmadığı, demokratik olgunluk seviyesinin düşük olduğu ve demokratik tahammül kültürünün olmadığı ülkelerde ekonomi hayat bulamaz. Dünyada ekonomisi gelişmiş ülkeler incelendiğinde demokrasi olgusunun sihirli gücü fark edilecektir.
Yine ekonomi, özgürlüğün olduğu ülkelerde yaşam bulmaktadır. Serbest piyasanın olmadığı, düşünce özgürlüğünün sağlanmadığı ülkelerde ekonomi asla gelişemez. İnsan hak ve özgürlüklerinin yaşam bulduğu bir ülkede ekonomik yatırımlar söz konusu olabilir.
Ekonomi, diplomasinin başarılı bir biçimde ortaya konulduğu ülkelerde yaşam bulabilir. Diplomasi, bir ülkenin gerek siyasi anlamda gerekse ekonomik anlamda dünyaya açılmasının en önemli yoludur. İthalat ve ihracat oranlarının ekonomiye etkisi su götürmez bir gerçekliktir. Bir ülke ne kadar çok diplomaside gelişirse ekonomide de o kadar yol alabilir. Göç dalgalarının, mülteci krizlerinin da diplomasi ile ortaya çıktığı unutulmamalıdır.
Ekonomiyi üretim ayakta tutar. Üretmeyen toplumlar yok olmaya mahkumdurlar. Üretmeyen ülkeler, ithalat ve ihracat alanında başarılı olamazlar. Yine kendi kendine yeten bir ülke olmanın da en önemli yolu üretimdir. Her alanda üreten toplumlar dünya ekonomisine yön verirler. Bu noktada tarım ve hayvancılığın etkisi yadsınamaz.
Ekonomi, turizm ile gelişebilir. Turizm bir ülkeye döviz girdisi sağlayan en önemli mekanizmadır. Başka ülkelerden ülkemize gelip döviz harcayan turistler ekonomi açısından ‘can suyu’ olarak nitelendirilebilir.
Ekonomik açısından en mühim meselelerden biri de siyaset mekanizmasıdır. Siyaseti gelişmiş ve siyasetçisi donanımlı ve liyakatli olan ülkelerin ekonomisi de gelişmiştir. Dürüst siyasetçiler ekonomiye can verirler. Rüşvet ve yolsuzluğun olmadığı, vergilerin adaletli bir biçimde ödendiği ülkelerde ekonomi müspet bir büyüme sağlar.
Tüm bu sayılan faktörlerin yanında ekonominin gelişmesi için Sanayi ,Eğitim, Sağlık, Yerel Yönetimler, Çevre bilinci, Teknoloji gibi önemli alanların da payı büyüktür.
İşte ekonomiyi sadece ekonomik tedbirlerle çözme niyeti bizi başarılı bir noktaya götürmez. Yukarıda saydığımız bütün faktörlerin ekonomi üzerinde olumlu olumsuz yansımalarını görüp ona göre gelişimi sağlamamız gerekiyor.
GÜNÜN SÖZÜ
“Paraya fazla güvenin olmasın; fakat onu güvenilir bir yere koy.”
Oliver Wendell Holmes
