Ferhat ÜNLÜ – 14 Ağustos 2024
Türk askeri tarihinde yaz ayları, özellikle de Temmuz ve Ağustos; savaşlar ve genelde de zaferlerle geçmiştir. En yakın emsallerden olan Kıbrıs Barış Harekâtı, 20 Temmuz 1974’te başlayıp 18 Ağustos 1974’te sona ermiştir.
Kurtuluş Savaşı döneminde en çetin muharebeler yaz aylarında gerçekleşmiştir. Bunlardan biri 10-24 Temmuz 1921 tarihleri arasındaki Kütahya-Eskişehir Muharebeleri’dir. Bu muharebeler sonucunda her ne kadar ‘Ankara hükümeti’, Sakarya Nehri’nin doğusuna çekilmek zorunda kalsa da, Meclis tarafından Mustafa Kemal’e Başkumandanlık payesinin verilmesiyle Büyük Zafer’e uzanan süreç başladı. Bir yıl sonra Büyük Taarruz ve Zafer geldi. 26 Ağustos 1922’de başlayan saldırı, 18 Eylül’de Yunan Ordusu’nun Anadolu’dan tamamen temizlenmesiyle sonuçlandı.
Türk/Osmanlı tarihindeki yaz zaferlerinden biri de Mercidâbık’tır. 24 Ağustos 1516 tarihinde Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı Devleti, bugünkü Suriye Dabık’ta Memlük Ordusu’nu yenilgiye uğrattı.
Mohaç Muharebesi (1687) gibi başka önemli savaşlar da var; ama biz bu yazıda Kıbrıs Barış Harekâtı’na ve onun öncesinde ortaya konmuş gayrinizami harp stratejisinin tezahürü olan Türk Mukavemet Teşkilatı’na odaklanacağız.
Bu vesile ile Türk Mukavemet Teşkilatı’nın, bir askeri ve istihbari operasyon olarak 20 Temmuz 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’nı yıllar evvelinden nasıl beslediğini de anlamış olacağız.
Bu konuda en iyi kaynaklardan biri, hatta birinci ağızdan olduğu için en iyisi, İsmail Tansu’nun Aslında Hiç Kimse Uyumuyordu adlı kitabıdır. Tansu ve ekibi, harekâttan 15 yıl önce Ada’daki Rum zulmünü önlemek için Ada’ya silah çıkarıyordu.
YUNAN DARBESİNE TÜRK MUKAVEMETİ
1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’nı anlamak için 1950’lerin sonundan 1974’e kadar Rumların, İngiliz ve Yunan gözetiminde Ada’daki Türklere uygulamaya çalıştığı soykırımı hatırlamak, hatırlatmak gerekiyor.
İsmail Tansu, TMT’nin Lideri olan Özel Harpçi Daniş Karabelen’in yardımcısıydı. TMT’nin kuruluş projesi olan Kıbrıs’ın İstirdat (geri alma) Projesi’ni, kısa adıyla KİP’i hazırladı.
TMT’nin ilk kurulduğu dönemlerde Ada’ya silah taşıyan gençlerden bazılarının bile örgütün varlığından haberi yoktu. 1958’de Kıbrıs’tan Anamur Limanı’na gelen üç Kıbrıslı genç Fuat Doğu döneminde MİT Adana Bölge Başkanlığı’nda istihbaratçılar ve İsmail Tansu tarafından sorgulandı. Tansu sorgu sonucunda bu gençlerin iki hafta önce kurulan TMT’den haberdar olmadığını anladı.
Kıbrıs’ta EOKA’nın Türklere yönelik saldırılarına karşılık vermek amacıyla 1956 yılında Volkan Örgütü kurulmuştu. Bu dönemde Fazıl Küçük tarafından kurulmuş olan Kıbrıs Türk Mukavemet Birliği ve Kara Çete gibi diğer örgütler başarısızlığa uğrayarak Volkan’a katıldı. Ancak asıl sonuç veren operasyon, TMT’nin kuruluşu ile başladı. Ağustos 1958’de TMT’nin ilk hücresi kuruldu.
1960 öncesinin hazırlıkları sayesinde Kıbrıs Harekâtı’nın başladığı 20 Temmuz 1974 tarihinde TMT üyesi 17 bin mücahit bulunuyordu.
Türk Mukavemet Teşkilatı emsali Türkiye’nin nadir ‘gayrinizami harp’ başarılarından biridir. Gayrinizami harp, genelde dünyanın büyük orduları daha çok da ABD ordusu tarafından kullanılan bir özel harp yöntemi. Kıbrıs’ta 1960’larda örneğini gördüğümüz üzere savunma maksatlı olursa meşruiyet dairesi genişleyen bir tür. Bugün Kıbrıs’ta iki devletli çözüme doğru gidiliyorsa bu, Kıbrıs Barış Harekâtı’nın yanı sıra Türk Mukavemet Teşkilatı’nın savunması sayesindedir.
