Prof. Dr. Faruk TAŞÇI – 04 Aralık 2024
Göç konusu gündemden düşeceğe benzemiyor. Uluslararası Göç Örgütü (IOM) tarafından hazırlanan Dünya Göç Raporu 2024 bunu teyit ediyor. En son Suriye’de yaşanan gelişmeler de bununla bağlantılı.
Verilerin Diliyle Dünyanın Göçü
Rapor’a göre uluslararası göçmen sayısı, 28 milyonu çocuk ve 135 milyonu kadın olmak üzere toplam 281 milyon. Bu, dünya nüfusunun % 3,6’sı demek. 2000’deki 150 milyon uluslararası göçmene (dünya nüfusunun % 2,8’i) göre sayı neredeyse iki kat artmış durumda.
281 milyon uluslararası göçmen içinde 35.3 milyonluk mülteci, 5.4 milyonluk sığınmacı, 5.2 milyonluk uluslararası korumaya muhtaç olanlar ve 71.2 milyonluk da çatışma ve şiddet ile afetler nedeniyle ülke içinde yerinden edilmiş kişiler bulunuyor. 2000’de mülteci sayısı 14 milyon idi ve ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin sayısı da 21 milyon idi. Mülteci sayısı 2 buçuk kat ve ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin sayısı 3 buçuk kat artmış durumda. Özetle; sürekli ve ciddi bir şekilde artan uluslararası göçmenler var.
Olup Bitenlerin Arkasındaki Saikler
Bu tarz büyük artışların nedenine bakıldığında i) çatışmalar, ii) iklim, iii) doğal olaylar ve iv) ekonomi olmak üzere dört ana başlık karşımıza çıkıyor.
Dünyanın değişik bölgelerindeki çatışmalar (savaş, iç savaş, terör), hız kesmeden devam ediyor. Ukrayna’daki savaşa ve Gazze’deki soykırıma ek olarak, Yemen, Orta Afrika Cumhuriyeti, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Sudan, Etiyopya ve Myanmar’da yaşanan süreçler milyonlarca insan için yerlerinden edilmek demek. Suriye’deki sıcak durum da ortada. Kısa vadede bu çatışmaların durması da beklenmediğine göre, göç dalgasının devam etmesi kaçınılmaz.
İklim ve hava koşulları nedeniyle de göçlerin yaşandığı Rapor’da dile getirilmekte. 2022 ve 2023 yıllarında Pakistan, Filipinler, Çin, Hindistan, Bangladeş, Brezilya ve Kolombiya dahil olmak üzere dünyanın çeşitli yerlerinde iklim ve hava koşullarına bağlı olarak insan hareketliliklerinin varlığı dikkat çekiyor.
Bir de afetlerin tetiklediği büyük ölçekli dış göçler ve ülke içi yerinden olmalar söz konusu. Örneğin Şubat 2023’te Türkiye’de yaşanan ve Suriye’nin kuzeyinde de etkisi olan büyük depremlerin sonrasında göç dalgası var. Neticesinde Türkiye’de tahminen 2,7 milyon kişi başka illere göç etmiş ve Suriye’de de çok sayıda kişi evsiz kalmıştır.
Rapor ekonomiyi de göç hareketinde etkin bir unsur olarak not ediyor. Artan hayat pahalılığı kısmen göçün sebepleri arasında. Bu durum, Kuzey ve Güney Afrika, Güneydoğu Asya ve Orta Doğu gibi dünyanın ekonomik koşullarının kötüleştiği bölgeler için Rapor’da dikkat çekilmekte.
Nihayetinde; uluslararası göç dünya genelinde tekdüze bir durum olmak yerine, siyasi-askeri, ekonomik, coğrafi, demografik ve diğer faktörler tarafından şekillenen bir mesele. Bunun sonucunda da uzun yıllar boyunca gelişen göç “koridorları” söz konusu. En büyük koridorlar, ABD, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve Almanya gibi ülkelere doğru “ekonomik çekicilik” nedeniyle olma eğiliminde ve bir de Suriye’den Türkiye’ye (dünyanın en büyük ikinci koridoru) gibi uzun süreli çatışmaların neticesi ile göçler var. Hal böyle olunca Türkiye’nin uluslararası göçün merkezinde olduğunu anlamak zor değil. Bu nedenle, Türkiye’nin bu meseleden “sıyrılması” çok kolay olamayacak. Kolay olmayacağı için de çözümün “pat diye” ortaya konmasını beklemek makul olmaz.
