İklim Kanunu 2025 TBMM’de kabul edildi! İlk 4 madde neleri kapsıyor, hangi zorunluluklar getirildi? Net sıfır emisyon, Emisyon Ticaret Sistemi, iklim adaleti ve kamu yükümlülükleriyle ilgili detaylar haberimizde.
TBMM’de kabul edilen İklim Kanunu 2025 ile Türkiye, iklim değişikliğiyle mücadelede yeni bir döneme girdi. 11 Nisan 2025’te Meclis Genel Kurulu’nda kabul edilen teklifin ilk 4 maddesiyle birlikte Türkiye’nin çevre politikası hukuki zemine oturtuldu. Net sıfır emisyon hedefi, iklim adaleti ve yeşil büyüme gibi kavramlar artık yasal dayanaklara sahip. Peki İklim Kanunu’nun ilk 4 maddesi nedir, hangi alanlarda zorunluluk getiriyor? İşte detaylar…
İklim Kanunu TBMM’de Kabul Edildi: Sürecin Önemi Ne?
Türkiye’nin ilk İklim Kanunu, küresel iklim hedeflerine uyum sağlama çabalarının bir parçası olarak hazırlandı. 2053 net sıfır karbon emisyon hedefini destekleyen kanun, Paris İklim Anlaşması’nın yükümlülüklerine uyumu da içeriyor. TBMM’de kabul edilen ilk 4 madde, yasa teklifinin omurgasını oluşturuyor.
İklim Kanunu’nun İlk 4 Maddesi Neleri Kapsıyor?
Kanunun ilk dört maddesi, temel tanımlar, ilkeler, yetkiler ve yükümlülükleri düzenliyor. İşte 2025 İklim Kanunu’nun ilk dört maddesi kapsamında öne çıkan düzenlemeler:
1. Madde: Tanımlar ve Temel Kavramlar Yasalaştı
İklim Kanunu’nun ilk maddesi, yasa kapsamında kullanılacak kavramları tanımlıyor. “Net sıfır emisyon”, “iklim adaleti”, “adil geçiş”, “emisyon ticaret sistemi (ETS)”, “iklim riski”, “karbon bütçesi” gibi terimler artık Türk hukuk sisteminde yasal karşılık buluyor.
Bu maddeyle birlikte Türkiye’nin iklim değişikliğiyle mücadele yaklaşımı, uluslararası terimlerle uyumlu hale getiriliyor.
2. Madde: Temel İlkeler Belirlendi
İklim Kanunu’nun ikinci maddesi, çevresel politika ve uygulamalarda esas alınacak ilkeleri sıralıyor. Bunlar arasında:
Adil geçiş
İklim adaleti
Katılımcılık
Şeffaflık
İhtiyatlılık
Sürdürülebilirlik
Ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluklar
gibi çevre ve toplum merkezli yaklaşımlar ön plana çıkıyor.
3. Madde: Yetkili Kurum – İklim Değişikliği Başkanlığı
Kanunun üçüncü maddesiyle birlikte İklim Değişikliği Başkanlığı, iklim politikasının yürütülmesinden ve uygulanmasından sorumlu kurum olarak tanımlandı.
Başkanlık;
Kamu ve özel sektörden bilgi toplama
Politika geliştirme
İzleme, raporlama ve doğrulama süreçlerini yürütme
Ulusal Katkı Beyanı doğrultusunda strateji belirleme
gibi görevlerle donatıldı.
4. Madde: Kamu ve Özel Sektöre Yükümlülükler Getirildi
İklim Kanunu’nun dördüncü maddesi, kamu kurumları, belediyeler, özel sektör ve bireylere yönelik yükümlülükleri içeriyor. Buna göre:
Herkes, alınacak iklim tedbirlerine uymakla yükümlü
Kamu kurumları, İklim Değişikliği Başkanlığı’nın hazırlayacağı plan ve düzenlemelere uygun hareket etmek zorunda
Emisyon azaltımı, iklim uyum projeleri ve çevresel raporlama sistemlerine katılım zorunlu hale geliyor
Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) Yasaya Girdi
Kanunla birlikte Türkiye, Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kurma yolunda ilk adımı attı. Bu sistemle yüksek karbon salımı yapan sektörler için “kirleten öder” prensibi geçerli olacak. Şirketler, saldıkları karbon için ödeme yapacak ya da karbon azaltımı yapan kuruluşlardan hak satın alabilecek.
İklim Adaleti ve Adil Geçiş İlkesi Ne Anlama Geliyor?
“İklim adaleti” ilkesi, çevresel sorunlardan en çok etkilenen kırılgan grupların haklarının korunmasını ifade ediyor. “Adil geçiş” ise karbon salımı yüksek olan sektörlerde çalışanların ve küçük üreticilerin bu dönüşüme mağdur olmadan uyum sağlamasını hedefliyor.
Bu iki ilke doğrultusunda, enerji dönüşüm projeleri insan odaklı yaklaşımla şekillenecek.
Kamu Kurumları İçin Ne Gibi Zorunluluklar Getirildi?
İklim Kanunu’yla birlikte tüm kamu kurumları:
İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından çıkarılacak düzenlemelere uymakla yükümlü
Emisyon azaltımı ve uyum projelerinde görev üstlenecek
Şeffaf veri paylaşımı yapacak
Sera gazı salım raporlarını hazırlayacak
Özel Sektörü Bekleyen Yeni Yükümlülükler Neler?
Özel sektör firmaları da yeni dönemde çeşitli yükümlülüklerle karşı karşıya kalacak. Özellikle enerji, ulaşım, sanayi ve inşaat sektörleri:
Emisyonlarını raporlamak
Karbon azaltım hedefleri koymak
Çevresel etki değerlendirmelerini artırmak
zorunda kalacak.
ETS sisteminin yürürlüğe girmesiyle birlikte karbon salımı yapan işletmeler finansal yükümlülük altına da girecek.
İklim Kanunu Hangi Hedeflere Hizmet Ediyor?
Kanunun temel hedefleri şu şekilde özetlenebilir:
2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi
Paris İklim Anlaşması’na uyum
Yeşil büyüme modeliyle ekonomik kalkınma
Sürdürülebilir kentleşme ve enerji dönüşümü
Toplumda iklim farkındalığını artırmak
İklim Kanunu Tüm Sektörleri Nasıl Etkileyecek?
Yasalaşan maddeler, sadece çevre politikası değil, ekonomi, sanayi, ulaşım, tarım ve eğitim gibi çok sayıda sektörü etkileyecek. Bu nedenle özel sektörün uyum sürecine zamanla katkı sağlanması için teşvik mekanizmaları da gündeme gelebilir.
Gündem haberlerinden haberdar olmak için hemen tıklayınız!
