Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), 1920-1948 yıllarına ait özel koleksiyonundaki bazı istihbarat belgelerini kamuoyuyla paylaştı. MİT’in internet sitesinde erişime açılan 17 belge, Türkiye’nin istihbarat tarihine dair önemli detayları içeriyor.
Açıklanan belgelerde, 1920’li yıllarda Adana ve Mersin’deki yabancı konsolosluklar ve maskeli kuruluşlardaki yabancıların faaliyetlerine dair Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti (MAH) tarafından hazırlanan bilgiler yer alıyor. Ayrıca, Hint asıllı İngiliz casusu Mustafa Sagir’in Kemalist harekete sızma çabalarına ilişkin Osmanlıca orijinal belge, “Rebeka” kod adlı Dilber Cavidan’ın casusluk faaliyetleri ve 1921’de “çift hilal” damgasıyla işaretlenen acil rapor da paylaşıldı.
Kurtuluş Savaşı dönemindeki MAH faaliyetlerinin yanı sıra, MAH’a bağlı Kurmay Albay Şükrü Ali Bey’in göreve atanmasıyla ilgili İsmet İnönü ve Mustafa Kemal Atatürk’ün imzasını taşıyan 1926 tarihli kararname de yayınlandı. Belgelerde ayrıca, Ankara’dan 1 Mart 1927 tarihli ve “kişiye özel” dereceli faaliyet raporları da bulunuyor.
Dikkat çeken bir başka belge ise Maksim Gorki’nin “Ana” romanının film versiyonuna dair 31 Mart 1928 tarihli rapor. Raporda, bu eserin İstanbul’daki gösteriminin komünizm propagandası olabileceği ifade ediliyor. MİT ayrıca, 1932’de İzmir’de Fransız Konsolosluğu tarafından sobadan kurtarılan bir askeri raporun Fransızca ve Türkçe çevirisiyle içeriğinin deşifre edilmesi sürecini de kamuya sundu.
Belgelerde, 1935 yılında Türkiye’ye gelen Halide Edip Adıvar’ın izlenmesine dair Emniyet Umum Müdürlüğü’nün talebine MAH Reis Vekili Naci Perkel’in, “Biz casus takip ediyoruz, rejime karşı olanları değil,” yanıtı yer alıyor. Ayrıca, Hatay’ın anavatana katılması öncesinde MAH’ın bu sürece katkı sağladığını gösteren, 16 Haziran 1938 tarihli bir rapor da açıklanan belgeler arasında bulunuyor.
Sitede ayrıca, 1939 yılında Türkiye’ye gelen Alman Propaganda Bakanı Joseph Goebbels’i gazeteci kılığında izleyen bir MAH mensubunun raporu da yer alıyor. MİT’in “özel koleksiyon” sekmesinde yayımlanan en son rapor ise 1948 tarihli, MAH Reisi Naci Perkel imzalı ve şüpheli bir şahısla ilgili Ankara Bölge Amirliği’ne gönderilen talimatı içeriyor.
Gündem haberlerinden haberdar olmak için hemen tıklayın
