İspanya ve Portekiz'de yaşanan büyük çaplı elektrik kesintileri neden olağanüstü hâl ilanına yol açtı? Kesintinin kaynağı neydi? İber Yarımadası'nı karanlığa gömen olayın detayları burada.
29 Nisan 2025’te İspanya ve Portekiz’in büyük bölümünü etkileyen ve Fransa’nın bazı bölgelerine de sıçrayan ani elektrik kesintileri, Avrupa’da adeta alarma neden oldu. Olayın ardından İspanya ve Portekiz hükümetleri olağanüstü hâl (OHAL) ilan ederken, kesintinin nedenleri ve etkileri merak konusu oldu. Peki bu geniş çaplı elektrik kesintisi nasıl gerçekleşti ve neden bu denli büyük bir krize dönüştü?
Elektrik Kesintisi Neden OHAL’e Yol Açtı?
İspanya ve Portekiz’de yaşanan ani elektrik kesintisi, sıradan bir arıza olmanın ötesine geçerek toplumsal düzeni tehdit eder boyuta ulaştı. Trafik ışıklarının çalışmaması, hastanelerde acil servislerin aksaması, internet sağlayıcılarının durması ve havaalanı check-in sistemlerinde yaşanan problemler nedeniyle her iki ülke de ciddi bir kriz yaşadı. Güvenlik ve kamu düzeni açısından oluşabilecek riskleri önlemek adına İspanya ve Portekiz yönetimleri OHAL ilan etti.
Kesinti Fransa ve Fas’a Kadar Sıçradı
Elektrik kesintisinin sadece İspanya ve Portekiz’le sınırlı kalmadığı; Fransa’nın güney bölgeleri ve Fas’taki bazı sistemleri de etkilediği bildirildi. Fas’ta internet hizmetlerinde aksama yaşanırken, Fransa’da bazı enerji altyapılarının geçici olarak devre dışı kaldığı belirtildi. Bu durum, olayın sadece ulusal değil bölgesel ölçekte de yankı uyandırmasına neden oldu.
İspanya Başbakanı: “Böylesini Hiç Görmedik”
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez yaptığı açıklamada, yerel saatle 12.33’te yaşanan elektrik kaybının 15 GW gibi devasa bir büyüklükte olduğunu belirtti. Sadece 5 saniye içinde yaşanan bu ani kaybı “eşi benzeri görülmemiş” olarak nitelendiren Sanchez, bunun bir siber saldırı ya da teknik arızadan kaynaklanabileceğine dair soruşturma başlatıldığını ifade etti.
İlk Tepki Şebeke Operatörlerinden Geldi
İspanya’nın şebeke operatörü Red Electrica de Espana (REE), kesintinin Fransa ile olan bağlantı hatlarındaki ani bir arızadan kaynaklandığını değerlendirdiklerini duyurdu. Portekiz’in ulusal elektrik şebekesi REN ise “İspanyol sisteminde başlayan büyük bir voltaj dalgalanmasının Portekiz sistemine sıçradığını” açıkladı. Teknik uzmanlara göre bu, elektrik hatlarında zincirleme bir reaksiyon başlatarak büyük çaplı kesintilere yol açabilecek bir durum.
Elektrik Dalgalanması Ana Şüpheli
Joao Conceicao’nun açıklamalarına göre, önce İspanya’da başlayan ve ardından Portekiz’e yayılan ciddi bir voltaj dengesizliği, sistemin çökmesine neden oldu. Bu tür dengesizlikler, sistemin koruma mekanizmalarını tetikleyerek otomatik olarak kesintilere neden olabiliyor. Operatörler, bu tür durumların genellikle yılda bir iki kez kısa süreli yaşandığını ancak bu olayda süre ve etki alanının “olağandışı” boyutlara ulaştığını ifade etti.
OHAL Kararı Neden Alındı?
İki ülkenin OHAL ilan etmesinin temel sebebi, yalnızca elektrik kesintisinin teknik boyutu değil, bunun kamu hizmetlerini felç edecek boyuta ulaşmasıydı. Trafik ışıkları, su arıtma tesisleri, banka sistemleri ve hastanelerin etkilendiği bir kriz, kısa sürede güvenlik sorunlarına yol açabilir. Yetkililer bu nedenle vatandaşların panik yapmaması için acil durum yönetimi kapsamında OHAL ilan etti.
İspanya’da Elektrik Üretimi Yeniden Stabil Duruma Döndü
Red Electrica’nın yaptığı açıklamaya göre trafo merkezlerinin tamamı devreye alındı ve sistem büyük ölçüde toparlandı. Elektrik ihtiyacının %99,16’sı yeniden karşılanmaya başlandı. Şirket, toplam üretimin 21 bin 265 megavat seviyesine ulaştığını belirtti. Bu rakamlar, sistemin normale dönme sürecine girdiğini gösteriyor.
Portekiz’de 6.2 Milyon Hane Yeniden Aydınlandı
REN tarafından yapılan açıklamada, ülke genelindeki 6,5 milyon hanenin 6,2 milyonuna gece boyunca tekrar elektrik verildiği duyuruldu. Bu gelişme, krizin akut evresinin aşıldığını gösterse de olayın teknik nedenleri üzerindeki araştırmalar devam ediyor.
Siber Saldırı İhtimali Masada Mı?
Her ne kadar şu ana kadar resmi olarak bir siber saldırıdan bahsedilmese de uzmanlar, böylesine hızlı ve yaygın kesintilerin doğal nedenlerle oluşmasının nadir olduğunu söylüyor. Enerji altyapılarının siber saldırılara açık olduğu uzun süredir biliniyor. Avrupa’daki enerji güvenliği uzmanları da bu olasılığı değerlendirmeye aldı.
Fransa Neden Etkilendi?
Fransa’nın güneyindeki bazı bölgelerde de kısa süreli elektrik kesintileri yaşandı. Fransa’nın İspanya ile enerji alışverişi yapan bazı şebeke bağlantı noktalarında yaşanan gerilim dalgalanmalarının bu duruma neden olduğu tahmin ediliyor. Her ne kadar Fransa’da OHAL ilan edilmemiş olsa da yetkililer alarm seviyesini artırdı.
Kesinti, İklimle Bağlantılı Olabilir Mi?
Bazı uzmanlar, küresel ısınmanın etkisiyle artan enerji tüketiminin şebeke sistemlerini daha kırılgan hale getirdiğini belirtiyor. Özellikle sıcak hava dalgaları, soğutma sistemlerinin yükünü artırarak elektrik talebini yükseltiyor. Bu da sistemin ani yüklenmelere karşı daha hassas hale gelmesine neden olabiliyor.
Avrupa Elektrik Şebekesi Yeterince Güvenli Mi?
Bu olay, Avrupa genelindeki elektrik şebekesinin kırılganlığını bir kez daha gözler önüne serdi. Avrupa genelinde enerji bağlantılarının entegre olması, bir ülkedeki arızanın komşu ülkelere sıçramasına neden olabiliyor. Bu da, Avrupa’nın enerji güvenliği konusunda yeni bir politika oluşturması gerektiğini ortaya koyuyor.
İspanya ve Portekiz’de Elektrik Krizi Ne Kadar Sürecek?
Yetkililer, teknik olarak sorunun büyük ölçüde çözüldüğünü belirtiyor. Ancak benzer bir olayın tekrarlanmaması için daha kapsamlı bakım ve yenileme çalışmalarına ihtiyaç duyulacağı öngörülüyor. Ayrıca, olayın kökenine dair net bir sebep bulunana kadar güvenlik önlemleri devam edecek.
Vatandaşlara Yönelik Uyarılar ve Alınan Tedbirler
OHAL ilanının ardından İspanya ve Portekiz hükümetleri vatandaşlara su, gıda ve yakıt stoklarını kontrol etmeleri yönünde çağrıda bulundu. Ayrıca zorunlu olmadıkça sokağa çıkılmaması ve acil servis hatlarının gereksiz meşgul edilmemesi istendi. Kamu binalarında enerji kullanımının kısıtlanması gibi çeşitli tedbirler de devreye alındı.
Elektrik Kesintisi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Elektrik kesintisi neden OHAL’e yol açtı?
İspanya ve Portekiz’de elektrik kesintisi kamu hizmetlerini aksattı ve güvenlik riskleri oluşturdu. Bu nedenle her iki ülke yönetimi OHAL ilan etti.
Kesintinin temel nedeni nedir?
Resmi olarak açıklanmasa da şebeke bağlantısında yaşanan ani voltaj dalgalanması kesintinin ana sebebi olarak gösteriliyor. Fransa ile olan enerji hattında sorun yaşandığı belirtildi.
Siber saldırı şüphesi var mı?
Şu an net bir kanıt yok, ancak yetkililer ihtimali dışlamıyor. Enerji güvenliği uzmanları teknik analizler üzerinde çalışıyor.
Elektrik tamamen geri geldi mi?
Evet, İspanya’da üretimin %99’u, Portekiz’de ise 6.5 milyon haneden 6.2 milyonu tekrar elektriğe kavuştu.
Bu tür kesintiler tekrar yaşanabilir mi?
Evet. Avrupa genelindeki enerji sistemlerinin bağlı yapısı nedeniyle bir ülkede yaşanan arıza diğerlerini de etkileyebilir. Bu nedenle sistem güncellemeleri büyük önem taşıyor.
İspanya, Portekiz ve Andorra’da milyonlarca kişiyi etkileyen geniş çaplı elektrik kesintisi yaşanıyor
▪️ Büyük şehirlerde iletişim ve ulaşım ağları akamete uğradı, internet hizmetleri aksıyor
▪️ Geniş çaplı kesintiye dair hükümet yetkililerinden halen açıklama yapılmadı
▪️… pic.twitter.com/FtdRBgDh96
— Anadolu Ajansı (@anadoluajansi) April 28, 2025
