Prof. Dr. Celalettin Yavuz Güvenlik Politikaları Uzmanı, 09 Ekim 2023
HAMAS İsrail çatışması üçüncü gününe girdiğinde “İntikam Yemini” içen taraflardan yüzlerce ölen ve yaralanan var. Rusya-Ukrayna savaşındaki gibi Türkiye’de medya ve sosyal medyada kutuplaşma var. Bir taraf İsrail’in devlet terörünü eleştirip, Filistinlilerin “haklı özgürlük mücadelesini” savunuyor. Diğer taraf Filistinlilerin Osmanlı Devleti’nin son dönemlerindeki “ihanetlerini”, Lübnan’ın Bekaa Vadisi’nde 1970’li yıllarda Ermeni terör örgütü ASALA’ya ve Türkiye aleyhtarı terör mihraklarına desteğini ileri sürerek HAMAS’ın aleyhinde. Burada savaşın sadece üniformalılar arasında değil, çocuk, kadın, yaşlı dahil tüm insanları hedef aldığı unutuluyor. Oysa ölenler “sinek” değil, insan… Konuyu objektif şekilde biraz daha deşeceğiz.
İlk Saldırıyı Başlatan HAMAS’ın Siyasi Hedefi – Hesabı Nedir?
Savaşlarda asıl hedef siyasi hedeftir. Askeri birliklerce ele geçirilen her bir fiziki hedef siyasi hedefe erişebilmek için basamaktır. Savaşan devletlerin son siyasi hedefi, düşmanın harbe devam azim ve iradesini kırmaktır. “Demir Kubbe”yi ve MOSSAD’ı aşarak İsrail’e girip çıkan HAMAS’ın siyasi hedefi “Filistin’de sadece Filistin devleti olmalıdır!” şeklinde ise bu hedefine ulaşabilecek midir? Öyle ise bu hedefe ulaşabilmek için imkan ve kabiliyetleri yeterli midir?
İlk belirlemelere göre HAMAS’ın yıllardır bir hazırlık içerisinde olduğu, ilk saldırıyı yapmış olsa da Gazze Şeridi’nde meskun mahal çatışması yapacağı anlaşılmıştır. Gazze’nin abluka altına alınacağını, elektrik, yakıt vs’nin kesileceğini de hesaplamış olmalıdır. İsrail’in kara harekatı, füze, top, obüs, hava ve deniz kuvvetleri üstünlüğü ile bölgeyi adeta hallaç pamuğu gibi atacak imkanlarına karşılık yeraltı korunaklarını alternatifli olarak hazırlamış da olabilir.
Esir İsraillileri “canlı kalkan” olarak gibi kullanabilecektir. PKK terör örgütünün 2016 yılındaki “Hendek Savaşları” mücadelemizdeki gibi el yapımı patlayıcıları da hesaba katmıştır.
Tüm bu hazırlıklarla Filistin topraklarının tamamını ele geçirmesi bir yana, Gazze Şeridi’ni elinde tutabilecek midir? İsrail’in hava üslerini, ordusunu, limanlarını, enerji kaynaklarını imha ederek savaşa devam azim ve iradesini kırabilecek midir? İsrail’in ABD başta olmak üzere siyasi desteklerini kırabilecek midir? Kısaca attığı taş, ürküttüğü kurbağaya değecek midir?
HAMAS’ın Zamanlamasını Lehte ve Aleyhte Etkileyen Gelişmeler
Netanyahu hükümetine yargı reformu sebebiyle 39 aydır devam eden muhalif protesto gösterileri başlangıçta lehine görülebilir. Hatta çok sayıda pilotun bulunduğu 800’ün üzerindeki askerin protesto ederek görevden ayrılmaları da lehinedir? Ancak HAMAS’ın sivil insanları da hedef alan füze saldırılarının İsrail’de topyekün mücadele için kenetlenebileceği nasıl unutulur?
Bu yılın ilk çeyreğinde Çin’in çabalarıyla Filistin yanlısı İran ile Suudi Arabistan, Mısır’ın ve Körfez Ülkeleri arasındaki ilişkilerde normalleşme başladı. Ama bu yakınlaşma İsrail’e karşı değildir. Üstelik İsrail’in Hayfa limanını işleten Çin, işbirliği içerisindeki bölge ülkelerini birbirine yakınlaştırmaktadır. Nitekim evvelce Kudüs’ün başkent olmasını tanıyan BAE, Bahreyn ve Fas’ın İsrail’le ilişkilerinde değişim yaşanmadı. Hatta ABD’nin çabasıyla S. Arabistan-İsrail ilişkileri de ekonomik çıkarlar uğruna düzelmeye başlamıştır.
Mısır’ın devrik Cumhurbaşkanı Mursi gibi İhvan hareketinden olan HAMAS, Mısır ve S. Arabistan’ın tercihleri dışındadır. Rusya-Ukrayna savaşı ile ABD’nin dümen suyuna giren AB de “insan hakları” uğruna bile İsrail’e yüklenemez. Rusya’da Ukrayna’da sıkışmış durumdadır.
İsrail’le normalleşmesi başlayan, ayrıca çok sıkı Azerbaycan-İsrail ilişkileri dikkate alınarak, Filistin davası bağlamında HAMAS’a en büyük siyasi desteği vermiş olsa da Türkiye’nin çabası “arabuluculuk”tan pek öteye geçemeyecek gibidir. İran ve güdümündeki Lübnan’ın Hizbullah da çok hafif kalır. Arap Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı da itidal tavsiye ediyor.
Askeri yardım dahil her yardıma hazır olduğunu açıklayan ABD, bölgeye uçak gemili filo yolladı. AB ülkeleri de İsrail’in yanındalar. Eğer bilinmeyen başka çareler yoksa, HAMAS’ın Filistinlilere harakiri yaptırttığı, iki devletli çözüme de veda ettirttiği görülebilmektedir.
Dileriz, Gazze Şeridi yerle bir olmadan, daha fazla insan ölmeden savaş sona erdirilir!
