Akdeniz, dünyanın en büyük ve en sismik aktif denizlerinden biridir. Bu deniz, Afrika, Avrasya ve Arap plakalarının kesişme noktasında yer alır. Bu plakaların birbirine göre hareketi, fay hatları oluşturur ve depremlere neden olur.
Akdeniz’de son zamanlarda yaşanan depremler, bölgedeki insanlar için büyük bir endişe kaynağıdır. 25 Ekim 2023 tarihinde, AFAD’ın açıkladığı son bilgilere göre Akdeniz açıklarında 3.9 büyüklüğünde bir deprem oldu.
Saat 09.09’da meydana gelen deprem yerin 31 km derinliğinde gerçekleşti. Depremin merkez üssünün Antalya’nın Gazipaşa ilçesine uzaklığı ise 104.36 km olarak ölçüldü.
AKDENİZ’DEKİ DEPREMLERİN NEDENLERİ
Akdeniz’deki depremlerin ana nedeni, Afrika plakasının kuzeye doğru hareket ederek Avrasya plakası ile çarpışmasıdır. Bu çarpışma, Akdeniz’in altında bir subduksiyon zonu oluşturur. Subduksiyon zonu, bir plakanın diğerinin altına dalması ve erimesi sürecidir. Bu süreç sırasında, plakalar arasında büyük gerilimler oluşur ve bu gerilimler zaman zaman kırılarak depremlere neden olur.
Akdeniz’in altındaki subduksiyon zonu, farklı fay hatlarına sahiptir. Bunlardan bazıları şunlardır:
Kuzey Anadolu Fayı: Türkiye’nin kuzeyindeki Karadeniz’den başlayarak Marmara Denizi’ne ve oradan da Ege Denizi’ne uzanan bir fay hattıdır. Bu fay hattı üzerinde meydana gelen depremler, Türkiye’nin batısındaki şehirleri etkiler. Örneğin, 1999 yılında meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki Gölcük depremi ve 7.2 büyüklüğündeki Düzce depremi bu fay hattından kaynaklanmıştır.
Doğu Anadolu Fayı: Türkiye’nin doğusundaki Van Gölü’nden başlayarak Suriye sınırına kadar uzanan bir fay hattıdır. Bu fay hattı üzerinde meydana gelen depremler, Türkiye’nin doğusundaki şehirleri etkiler. Örneğin, 2011 yılında meydana gelen 7.1 büyüklüğündeki Van depremi bu fay hattından kaynaklanmıştır.
Kuzey Afrika Fayı: Afrika plakasının kuzey kenarını takip eden bir fay hattıdır. Bu fay hattı üzerinde meydana gelen depremler, Kuzey Afrika ülkelerini etkiler. Örneğin, 2003 yılında meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki Cezayir depremi bu fay hattından kaynaklanmıştır.
Helenik Ark Fayı: Yunanistan’ın güneyindeki Ege Denizi’nde bulunan bir fay hattıdır. Bu fay hattı üzerinde meydana gelen depremler, Yunanistan’ın güneyindeki adaları etkiler. Örneğin, 2020 yılında meydana gelen 7 büyüklüğündeki Samos depremi bu fay hattından kaynaklanmıştır.
AKDENİZ’DEKİ DEPREMLERİN SONUÇLARI
Akdeniz’deki depremlerin sonuçları, depremin büyüklüğüne, derinliğine, yerleşim yerlerine olan uzaklığına ve altyapı durumuna bağlı olarak değişir. Akdeniz’deki depremler genellikle şiddetli olmakla birlikte, derinlikleri nedeniyle yüzeyde çok fazla hasara yol açmazlar. Ancak, bazı durumlarda, depremler tsunami gibi ikincil afetlere neden olabilir. Örneğin, 2003 yılında Cezayir’in Boumerdes kentinde meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki deprem, Akdeniz kıyılarında 2 metre yüksekliğinde bir tsunami oluşturmuş ve 3000’den fazla kişinin ölümüne yol açmıştır.
Akdeniz’deki depremler, aynı zamanda ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan da olumsuz etkiler yaratır. Depremler nedeniyle, binalar, yollar, köprüler, elektrik hatları, su şebekeleri gibi altyapılar zarar görür ve onarım maliyetleri artar. Depremler, insanların yaşam kalitesini düşürür, psikolojik travmalara neden olur ve göç hareketlerine sebep olur. Depremler, ayrıca tarihi ve kültürel mirasları da tahrip eder ve kültürel kayıplara yol açar.
AKDENİZ’DEKİ DEPREMLERDEN NASIL KORUNABİLİRİZ?
Akdeniz’deki depremlerden korunmak için, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde önlemler almak gerekir. Bireysel düzeyde, deprem anında ve sonrasında yapılması gerekenler hakkında bilgi sahibi olmak, deprem çantası hazırlamak, evdeki eşyaları sabitlemek ve güvenli alanları belirlemek önemlidir. Toplumsal düzeyde ise, deprem riski yüksek bölgelerde yapı denetimi yapmak, dayanıklı binalar inşa etmek, acil durum planları hazırlamak ve uygulamak, erken uyarı sistemleri kurmak ve eğitim faaliyetleri düzenlemek gereklidir.
Antalya’da deprem mi oldu, şiddeti kaç?
