ABD ile Suudi Arabistan arasındaki 50 yıllık petrodolar anlaşmasının süresinin dolmasına izin çıktı. Bu sürenin dolmasıyla birlikte doların saltanatı bir kez daha çöküşe geçti.
Petrodolar Anlaşmasının Kökleri
1970’lerde ABD’nin altın standardından çıkmasından kısa bir süre sonra yapılan petrodolar anlaşması, ABD’nin küresel ekonomideki rolünü güçlendirmişti. 1973 petrol krizinin ardından resmileşen bu anlaşma, Suudi Arabistan’ın petrol ihracatını yalnızca ABD doları cinsinden fiyatlandırmasını ve petrolden elde edilen gelir fazlasını ABD Hazine tahvillerine yatırmasını öngörüyordu. ABD de bu anlaşma karşılığında Suudi Arabistan’a askeri destek ve koruma sağlıyordu.
Ekonomik Faydalar
Bu anlaşma, ABD için istikrarlı bir petrol kaynağı ve borçları için güvenilir bir pazar oluştururken, Suudi Arabistan da ekonomik ve güvenlik alanlarında avantaj sağladı. Petrolün yalnızca ABD doları cinsinden satılması, doların dünya rezerv para birimi olarak güçlenmesine katkıda bulundu. Küresel petrol ticaretinde dolara olan talep, ABD dolarının değerini koruyarak Amerikalı tüketiciler için ithalatı ucuz hale getirdi. Ayrıca, yabancı sermayenin ABD Hazine tahvillerine akması, düşük faiz oranlarını ve güçlü bir tahvil piyasasını destekledi.
Değişen Küresel Dinamikler
ABD’nin yıllardır uyguladığı dolar politikası, ekonomik sömürgecilik faaliyetlerini desteklemişti. Ancak, günümüzde dünya genelinde dolar hegemonyasına karşı çıkışlar artıyor ve ülkeler dış ticarette kendi para birimlerini kullanma fikrine yöneliyor. Rusya, Çin, Brezilya, Hindistan ve Güney Afrika’nın öncülüğünde kurulan BRICS topluluğu, dolara alternatif yeni bir para birimi üzerinde çalışmalar yürütüyor. Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, 2023’te Güney Afrika’da düzenlenen BRICS zirvesinde, BRICS üyeleri arasında ticaret ve yatırım işlemleri için yeni bir para biriminin oluşturulmasının ödeme seçeneklerini artıracağını ve kırılganlıkları azaltacağını belirtti.
ABD ve Suudi Arabistan arasındaki petrodolar anlaşmasının sona ermesi, doların dünya ticaretindeki egemenliğini sarsarak, küresel ekonomik dengeleri değiştirecek yeni bir dönemin habercisi olabilir.
