İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Emir Abdullahiyan’ı taşıyan helikopterin 20 Mayıs 2024’te düşmesi sonucu hayatlarını kaybetmelerinin ardından, İran’ın geçici Cumhurbaşkanı olarak Muhammed Muhbir göreve başladı. İran Anayasası’na göre, cumhurbaşkanının ölmesi veya görev yapamaz hale gelmesi durumunda, 50 gün içinde yeni bir cumhurbaşkanlığı seçimi yapılması gerekiyor. Bu süre zarfında, ülkenin siyasi liderliği Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı tarafından yürütülüyor.
Muhammed Muhbir Kimdir?
68 yaşındaki Muhammed Muhbir, 1 Eylül 1955 doğumlu olup, Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı olarak 2021 yılında Reisi tarafından atanmıştı. Dini lider Ayetullah Ali Hamaney’e yakınlığıyla bilinen Muhbir, tüm devlet meselelerinde Hamaney’in söz sahibi olduğu bir yapının parçası olarak dikkat çekiyor.
Diplomatik ve Askeri Rolü
Reuters’a konuşan kaynaklar, Muhbir’in Ekim ayında Moskova’yı ziyaret eden ve Rus ordusuna füzeler ile insansız hava araçları tedarik etmeyi kabul eden İranlı yetkililerden oluşan ekibin parçası olduğunu belirtti. Bu ekipte, İran Devrim Muhafızları’ndan iki üst düzey yetkili ve Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi’nden bir yetkili de yer alıyordu.
Önceki Görevleri ve Yaptırımlar
Muhbir, dini liderle bağlantılı bir yatırım fonu olan Setad’ın başkanlığını yapmıştı. 2010 yılında Avrupa Birliği, Muhbir’i “nükleer veya balistik füze faaliyetlerine” karıştığı iddiasıyla yaptırım listesine dahil etmiş, ancak iki yıl sonra bu listeden çıkarmıştı. 2013 yılında ise ABD Hazine Bakanlığı, Setad’ı ve denetimindeki 37 şirketi yaptırım listesine eklemişti. Setad, tam adı “İmam’ın Emirlerini Uygulama Merkezi” olan bir kuruluş olup, Ayetullah Ruhullah Humeyni’nin talimatıyla, 1979 İslam Devrimi’nden sonraki kaotik yıllarda terk edilen mülkleri yönetmek ve gelirini hayır kurumlarına bağışlamak amacıyla kurulmuştu.
Seçim Süreci ve Sorumluluklar
Muhammed Muhbir, geçici Cumhurbaşkanı olarak, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanı ile birlikte, 50 gün içinde yeni bir cumhurbaşkanlığı seçimi düzenlemekle sorumlu olacak. İran’ın bu kritik dönemdeki liderliği, Muhbir’in tecrübeleri ve bağlantıları doğrultusunda şekillenecek.
