ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, Pentagon’a bütçelerini %8 oranında kesmeleri talimatını verdi. Bu kesintiler, Başkan Trump’ın sınır güvenliğini güçlendirme ve nükleer gücü modernize etme gibi önceliklerini finanse etmek için yapılan dramatik bir “savunma harcamalarını yeniden düzenlemesi”nin bir parçası olarak görülüyor.
ABD Savunma Bakanı Hegseth’in, Pentagon ajanslarına ve orduya bütçelerini %8 oranında kesmeleri talimatını vermesi ülkede büyük yankı uyandırdı. Pentagon’un Avrupa ve Orta Doğu’daki harcamalarının kesintiye uğrayacak olması YPG terör örgütünü hayli rahatsız etti.
Pentagon’a Bütçede Kesinti Talimatı
Politico tarafından elde edilen bir notta, Pentagon’un Avrupa ve Orta Doğu’daki askeri komutanlıkları azaltacağı ve uzun süredir kritik olarak kabul edilen birkaç programı keserken, sınır güvenliği de dahil olmak üzere 17 öncelikli alana harcamaları koruyacağı veya artıracağı belirtiliyor.
50 milyar dolarlık bu kesintiler, ABD savunma politikasında önemli bir değişim anlamına geliyor ve Kongre’de büyük bir mücadeleye yol açması bekleniyor. Cumhuriyetçiler, Trump’ın daha geniş gündemini hayata geçirmek amacıyla Pentagon harcamalarını artırmayı planlamıştı.
YPG, Pentagon Desteğini Kaybedecek mi?
Bu karar aynı zamanda Türkiye ve Suriye için de önem taşıyor. Pentagon’un terör örgütü YPG’ye verdiği destek biliniyor. Geçmişte Pentagon Sözcüsü Tuğgeneral Ryder, YPG ile ortaklıklarının 2014 yılına dayandığını ve DEAŞ’a karşı ortak operasyon yürüttüklerini itiraf etmişti.
Pentagon bütçesinden kesilecek 50 milyar doların özellikle Orta Doğu’daki komutanlıkları azaltmak üzerine planlandığı düşünüldüğünde, YPG eskisi kadar yoğun bir ABD desteğini arkasında bulamayacak gibi duruyor.
Hayata geçirilecek bu adım sonrası şüphesiz Türkiye ve yeni hükümetin hayata geçtiği Suriye’nin terörle mücadelede eli güçlenecek.
2013’ten Sonraki İlk Büyük Kesinti
Notta, Hegseth’in 2013’te uygulanan bütçe kesintilerinin iki katı büyüklüğünde kesintiler öngördüğü belirtiliyor. 2013 yılındaki bu kesintiler, Savunma Bakanlığı’na yönelik son büyük bütçe kısıtlamalarıydı. Ayrıca, Kongre Cumhuriyetçilerinin Pentagon bütçesine eklemeyi planladığı miktarın da iki katına eşdeğer olduğu vurgulanıyor.
Notta, Pentagon’un daha önce en kritik olarak belirlediği bazı silah sistemlerinin korunmadığı görülüyor. Bunlar arasında, önümüzdeki on yıl içinde hizmete girmesi planlanan Columbia sınıfı denizaltılar, uzay tabanlı sistemler, çeşitli insanlı hava araçları ve Avrupa ile Orta Doğu’ya yönelik askeri konuşlanmalar yer alıyor.
Hegseth, Biden yönetimi altında hazırlanan gelecekteki savunma bütçesindeki kesintilerin, Trump yönetiminin yeni öncelikli alanlarına yeniden yatırılması gerektiğini belirtiyor.
Kesintilerden muaf tutulan önceliklerin tam listesi şu şekilde: Virginia sınıfı denizaltılar, insansız sistemler ve Hava Kuvvetleri’nin gelişmekte olan insansız savaş uçağı programı, yüzey gemileri, siber güvenlik, mühimmat ve patlayıcı maddeler, ayrıca Trump’ın ABD için bir ‘Demir Kubbe’ füze savunma sistemi inşa etme çabasına yönelik savunma sistemleri.
Kongredeki Cumhuriyetçiler Tepkili
Bu yeniden düzenleme, harcama önceliklerinde büyük bir değişim sinyali veriyor ve Kongre’de büyük bir dirençle karşılaşması bekleniyor. Senato Savunma Tahsisat Alt Komitesi’nin kıdemli üyesi Senatör Chris Coons, bu hamleyi sert bir şekilde eleştirdi.
“Savunma Bakanı Hegseth bu işin üstesinden gelemiyor ve Amerikan halkı bunun sonucunda daha güvensiz hale gelecek,” diyen Delawareli Demokrat, şu ifadeleri ekledi: “Bu kesintiler sadece ‘düşük etkili kalemler’ değil—bunlar askerî hazırlık seviyesini, en ileri silah sistemlerine yönelik Ar-Ge çalışmalarını etkileyecek ve özel harekât birliklerimizi adeta sahipsiz bırakacak. Tüm bunlar, Başkan Trump’ın gereksiz ‘Yıldız Savaşları’ füze savunma programını finanse edebilmesi için yapılıyor. Cumhuriyetçiler, savunma harcamalarını kemiklerine kadar kesiyor ve Putin ile Xi bunu kutluyor.”
Hegseth’in diğer direktiflerine aşina olan bir kaynağa göre, Pentagon liderliği aynı zamanda askeri liderlerden, Kongre’nin fonlanmasını zorunlu kıldığı ancak kesmek istedikleri programların listelerini sunmalarını da istedi. Bütçeleme sürecinde, milletvekilleri genellikle hizmetlerin artık istemediğini belirttiği bazı programları kısıtlamayı veya kesmeyi reddediyor, çünkü bu projeler Kongre’deki yerel iş gücünü etkileyen siyasi bir boyuta sahip.
Savunma Bakanlığı Vekil Yardımcısı: Trump’ın Önceliklerini Rehber Alıyoruz
Çarşamba günü bir açıklama yapan Savunma Bakanlığı Vekil Yardımcısı Robert Salesses, Pentagon’un yeni öncelikleri finanse etmek için yaptığı kesintilerin, Biden yönetiminin 2026 mali yılı için hazırladığı taslak bütçeden alındığını belirtti.
Salesses, “Başkan Trump’ın bize verdiği yetkiyi yerine getirmek için onun önceliklerini rehber alıyoruz: sınırlarımızı güvence altına almak, Amerika için bir Demir Kubbe inşa etmek ve radikal, israf içeren hükümet DEI (çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık) programlarını ve tercihlerini sonlandırmak” dedi.
Açıklamasında, sınır güvenliği, Trump’ın Demir Kubbe projesi ve çeşitlilik programlarının sonlandırılmasının ajansın temel öncelikleri olduğunu belirtti. Ayrıca Pentagon’un “sözde ‘iklim değişikliği’ ve diğer ‘uyandırılmış’ (woke) programların yanı sıra aşırı bürokrasiyi” ortadan kaldırmayı hedeflediğini söyledi.
Güneybatı sınırının önceliklendirilmesi dikkat çekici, çünkü sınır operasyonları Savunma Bakanlığı yerine İç Güvenlik Bakanlığı’nın yetki alanına giriyor. Bu durum, askeri harcamaların geleneksel savunma görevlerinden uzaklaşacağına işaret ediyor.
İklim değişikliği ise geniş kapsamlı bir kategori olup tüm askeri inşaat projelerini, özellikle son yıllarda önemli bir odak noktası olan tersane modernizasyonunu da içeriyor.
Bunun yanı sıra, ABD’nin bölgesel muharip komutanlıklarının da kesintiye uğraması muhtemel görünüyor. ABD Hint-Pasifik Komutanlığı ve bölgedeki üsler koruma altına alınmış gibi görünse de, ABD Merkez Komutanlığı (CENTCOM) ve Avrupa Komutanlığı (EUCOM) gibi diğer kilit komutanlıkların muaf tutulmadığı anlaşılıyor.
Özellikle dikkat çeken bir nokta, Hegseth’in notunda ordunun altı birimi için personel kesintilerini engelleyen bir hükmün bulunmaması.
Notta listelenen muafiyetler genellikle belirsiz. Örneğin, “mühimmat” gibi geniş bir kategori birçok farklı sistemi kapsayabilir. “Uygulanabilir Yüzey Gemileri” ifadesi ise donanmanın hâlihazırda planladığı tüm gemi sınıflarını içerebilir.
Donanmanın Önceliği Korumanın Dışında Kaldı
En dikkat çeken eksikliklerden biri ise, ABD’nin deniz tabanlı nükleer silahlarını taşıyacak olan Columbia sınıfı denizaltıların notta korunmaması. Donanma, bu programı en büyük önceliği olarak belirlemişti.
Not ayrıca özel sektör tıbbi bakımını koruma altına alırken, askeri hastane ve tıp merkezlerinde kesintilere neden olabilecek bir durum yaratıyor. Bu merkezler, milyonlarca asker ve gazi için kritik sağlık hizmetleri sağlıyor.
Hegseth’in hedef aldığı çeşitlilik, eşitlik ve kapsayıcılık programları, bütçede çok küçük bir yer kaplıyor ve önemli bir tasarruf sağlaması olası değil, diyor bir Senato Demokrat danışmanı.
Kongre, çarşamba gecesi itibarıyla öneriyi değerlendirmeye devam ediyordu. Ancak, milletvekillerinin kendi savunma önceliklerini ve projelerini koruma yönünde adım atması bekleniyor.
Pentagon, tasarruf sağlamak amacıyla eski teknolojileri elden çıkarmaya çalışırken, Kongre genellikle bu çabalara karşı çıkıyor. Ancak, bazı önde gelen milletvekilleri son dönemde eski donanımın yerine yeni teknolojilerin konulmasına daha sıcak bakabileceklerini belirtiyor.
Kongre ayrıca kesilmesi olası programları ve silah sistemlerini gözden geçiriyor. Temsilciler Meclisi Silahlı Hizmetler Komitesi Başkanı Mike Rogers ve kıdemli Demokrat üye Adam Smith, askeri birimlere daha düşük öncelikli programları belirlemeleri ve ABD savunma stratejisine daha uygun projelere fon aktarılmasını sağlamaları çağrısında bulundu.
