İsrail’in Gazze Şeridi’nde sivil halka yönelik saldırılarında fosfor bombası kullandığı iddiaları, uluslararası kamuoyunda büyük tepki çekiyor. Peki, bomba nedir, neden yasak ve hangi ülkelerde var? Bomba ne yapar, yanığı nasıl tedavi edilir? İşte bomba hakkında bilmeniz gerekenler.
FOSFOR BOMBASI NEDİR?
Bomba, beyaz fosfor adı verilen kimyasal bir madde içeren bir patlayıcı silahtır. Beyaz fosfor, havayla temas ettiğinde kendiliğinden tutuşarak alev alır ve 800 derece sıcaklığa ulaşabilir. Bu nedenle, bomba, hem insan hem de hayvan yaşamı için son derece tehlikeli bir silahtır.
Bomba, hem yangın silahı hem de duman perdesi olarak kullanılabilir. Yangın silahı olarak kullanıldığında, atıldığı bölgede büyük bir yangın çıkarır ve canlıları yakar. Duman perdesi olarak kullanıldığında ise, düşmanın görüşünü engellemek için yoğun bir beyaz duman oluşturur.
FOSFOR BOMBASI NEDEN YASAK?
Bomba, 1980 yılında imzalanan Konvansiyonel Silahlar Sözleşmesi kapsamına girmektedir. Bu sözleşme, yangın silahlarının sivil halk üzerinde veya hava saldırılarında sivillerin yoğun olarak bulunduğu yerlerde kullanılmasını yasaklamaktadır.
Bomba, ayrıca kimyasal silah olarak da kabul edilebilir. Çünkü beyaz fosfor, zehirli bir bileşen içermekte ve derin yanıklara sebep olmasının yanı sıra, karaciğer, kalp ve böbrek gibi organlara da zarar verebilmektedir. Bombanın etkileri, Cenevre Protokolü ve Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’nde yasaklanan kimyasal silahların etkilerine benzerlik göstermektedir.
FOSFOR BOMBASI HANGİ ÜLKELERDE VAR?
Bombanın hangi ülkelerde bulunduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak bazı kaynaklara göre, ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa, Almanya ve İsrail gibi ülkelerin bombaya sahip olduğu bilinmektedir. Bombanın kullanımına ilişkin en çok tartışma yaratan ülke ise İsrail’dir.
FOSFOR BOMBASI İSRAİL
İsrail, 2006 yılında Lübnan’a ve 2008-2009 yılında Gazze’ye düzenlediği saldırılarda bombası kullandığına dair kanıtlar ortaya çıkmıştır . Bu saldırılarda çok sayıda sivil hayatını kaybetmiş veya yaralanmıştır. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ve Birleşmiş Milletler (BM) gibi kuruluşlar, İsrail’i bomba kullanmakla suçlamış ve uluslararası hukuka aykırı davrandığını belirtmiştir .
İsrail ise bombanın sadece duman perdesi olarak kullandığını iddia etmiştir. Ancak bu iddia inandırıcı bulunmamıştır. Çünkü bombanın sivil yerleşim alanlarına atıldığı ve insanlara zarar verdiği görüntülerle tespit edilmiştir.
FOSFOR BOMBASI NE YAPAR?
Bomba insan vücuduna temas ettiğinde, deriyi ve dokuları yakar, kemiklere kadar ulaşabilir. Bombanın yanığı, suyla söndürülemez, çünkü fosfor suyla reaksiyona girerek hidrojen fosfit gazı üretir. Bu gaz da yanıcı ve zehirlidir. Bombanın yanığı, sadece oksijensiz bir ortamda söndürülebilir. Bu nedenle, yanık bölgesine ıslak bir bez veya kum gibi malzemeler uygulanmalıdır.
Bomba yanığı, ağrılı ve ölümcül olabilir. Yanık bölgesi enfeksiyona açıktır ve doku nekrozu (ölümü) meydana gelebilir. Bombanın yanığı, ayrıca akut böbrek yetmezliği, karaciğer hasarı, kalp ritim bozukluğu, solunum yetmezliği ve şok gibi komplikasyonlara yol açabilir.
FOSFOR BOMBASI GAZZE
İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarında fosfor bombası kullandığı biliniyor ve son günlerde yeniden gündeme gelmiştir. Filistin Dışişleri Bakanlığı, 7 Ekim 2023 tarihinde yaptığı açıklamada, İsrail’in Gazze Şeridi’nde nüfusun yoğun olduğu bölgelere bombanın attığını bildirmiştir. Bu saldırılarda çok sayıda sivil yaralanmış veya ölmüştür.
Gazze’deki sağlık yetkilileri, bombanın yanıklarına maruz kalan hastaların durumunun ciddi olduğunu ve tedavi olanaklarının yetersiz olduğunu belirtmiştir. Gazze’deki insan hakları örgütleri ise, İsrail’in bomba kullanımını kınayarak, uluslararası toplumu harekete geçmeye çağırmıştır.
Filistin halkı, İsrail’in bomba kullanımından en çok etkilenen topluluklardan biridir. İsrail’in 2008-2009 yılında Gazze’ye düzenlediği saldırılarda bomba kullandığı BM tarafından rapor edilmiştir. Bu saldırılarda yaklaşık 1400 Filistinli hayatını kaybetmiş ve binlercesi yaralanmıştır. Bombanın yanıkları nedeniyle birçok Filistinli kalıcı izler taşımaktadır.
Filistin halkı, İsrail’in fosfor bombası kullanımına karşı uluslararası toplumdan destek beklemektedir. Filistin yönetimi, İsrail’i savaş suçu işlemekle suçlayarak Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne başvurmuştur. Filistin halkı, ayrıca İsrail’in işgaline ve ablukasına son verilmesini talep etmektedir.
SIKÇA SORULAN SORULAR
Fosfor bombası kim icat etti?
Bombanın kim tarafından icat edildiği kesin olarak bilinmemektedir. Ancak bazı kaynaklara göre, bombası ilk kullanımı 1916 yılında Birinci Dünya Savaşı’nda Almanya tarafından gerçekleştirilmiştir. Daha sonra, İkinci Dünya Savaşı’nda da ABD, İngiltere ve Japonya gibi ülkeler bomba kullanmıştır.
Fosfor bombası yasak mı?
Evet, bomba yasak bir silahtır. 1980 yılında imzalanan Konvansiyonel Silahlar Sözleşmesi, yangın silahlarının sivil halk üzerinde veya hava saldırılarında sivillerin yoğun olarak bulunduğu yerlerde kullanılmasını yasaklamaktadır. Ayrıca, bomba kimyasal silah olarak da kabul edilebilir. Çünkü beyaz fosfor, zehirli bir bileşen içermekte ve insan sağlığına ciddi zararlar verebilmektedir .
FOSFOR BOMBASI HAKKINDA
Bomba, insanlık tarihinin en korkunç silahlarından biridir. Bu silah, hem yangın hem de zehir etkisiyle insanlara acı çektirmektedir. Bombanın kullanımı, uluslararası hukuka ve insan haklarına aykırıdır. Bu nedenle, bombanın üretimi, stoklanması ve kullanımı durdurulmalı ve yasaklanmalıdır.
