Hüseyin ALEMDAR – 15 Mart 2025
8 Aralık Suriye devrimi gerçekleştiğinde bunun bir İsrail projesi olduğunu savunanlar azımsanamayacak kadar fazlaydı. 11 Aralık 2024’teki Türkiye-İsrail Savaşı başlıklı yazımda bu konuya değinmiş, İsrail’in rahatsızlığını şu şekilde açıklamaya çalışmıştım;
“İsrail, Amerika ve PKK’yla birlikte savaşı Anadolu coğrafyasına taşımak istiyordu. Ancak Türkiye Suriye’de yaşananlarla birlikte savaşı İsrail sınırına, İsrail coğrafyasına taşıyor. Gazze ve Beyrut’un etkisizleşmesinin ardından Şam savaşın merkezi oluyor. Suriye’ye saldırılar ve işgalin de nedeni bu.” (11.12.2024 – WoT)
Yine aynı yazıda Türkiye’nin Suriye’de mevzilenmesi gerektiğini şu cümlelerle ifade etmiştim;
“Yarın Suriye’nin güneyinde, İsrail sınırında Türk askeri devriye atabilir, gözlem noktaları-üsler kurabilir, hava savunma ve taarruz sistemlerini bu bölgeye yerleştirebilir.” (11.12.2024 – WoT)
14 Şubat Perşembe günü Ankara’dan üst düzey bir heyet Şam’a çıkarma yaptı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın iftarı Şam’da, Suriye Cumhurbaşkanı Şara’nın sofrasında yaptı.
Toplantıdan yarım gün önce İsrail, Şam’a hava saldırısı düzenlemişti. Bir gün önce ise İsrail Savunma Bakanı Katz, Şeyh (Hermon) Dağı’ndan Şara’ya seslenmiş, “Colani her sabah Şam’daki başkanlık sarayında gözlerini açtığında, İsrail ordusunun Hermon Dağı’nın tepelerinden kendisini izlediğini görecek” demişti. Dürziler üzerinden yapılan provokasyon ayyuka çıkmıştı.
İSRAİL SINIRINA TÜRK ÜSSÜ MÜ?
Bu atmosferde Erdoğan üst düzey 3 bürokratını Şam’a gönderdi. İsrail’in bu tehditleri en az YPG/PYD meselesi kadar masaya yatırıldı.
Türkiye’nin Suriye’nin güneyini koruma altına alacağı formüller oluşturulduğu, üs ve hava savunma-taarruz sistemlerinin yerleştirilebileceği bilgisi kulislere yansıdı. Suriye’deki diğer kritik noktalarda oluşturulacak üsler konuşuldu.
Yani 11 Aralık 2024’te söylediğim “Türk askeri İsrail sınırında devriye atabilir, üsler kurabilir” mantığı çerçevesinde ilk adım atıldı. Gerisini İsrail düşünecek.
SURİYE PKK’SI SİLAHI NE YAPACAK?
Suriye’de PKK/YPG/PYD/SDG ile Şam hükümeti (Cumhurbaşkanı Şara) arasında imzalanan anlaşma geniş yankı uyandırdı.
Anlaşma özetle şöyle;
– Köken ayrımı olmayacak.
– Kürtlerin varoluşsal hakları anayasayla güvence altına alınacak.
– Tüm Suriye’de ateş kesilecek.
– PKK/YPG’nin elindeki kurumlar, ulaştırma ve enerji kaynakları Suriye yönetimiyle bütünleştirilecek.
– Tüm Suriyeli mültecilerin ülkelerine, evlerine dönecek.
– Esad kalıntılarıyla mücadele edilecek.
– Bölünme söylemi ve fitneye karşı durulacak.
Suriye’nin mevcut koşulları düşünüldüğünde tam anlamıyla hayata geçtiğinde bu ülkenin iç barış için yapabileceği en iyi anlaşma bu. Kürtlerin Suriye siyasi sisteminde yerini bulması, temsil edilmesi, bürokrasiden eğitime her alanda her bölgede faaliyette olması kimseyi rahatız eden bir durum olamaz.
Kürtler “Suriye devleti bizim devletimizdir” diyorlarsa geçmişte kimliği bile olmayan bu insanların kazanımlarından çekinmenin altında başka nedenler aramak gerekir.
ANLAŞMA NE KADAR UYGULANABİLİR?
Suriye’nin iç meselesi olan Türkiye’nin dış politikasını yakından ilgilendiren bu anlaşma Ankara’da olumlu karşılandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “varılan mutabakatın eksiksiz uygulanması Suriye’nin güvenliğine ve huzuruna hizmet edecek. Bunun da kazananı Suriyeli kardeşlerimizin tamamı olacaktır” dedi.
Erdoğan’ı bilen bilir. Cumhurbaşkanı, Türkiye Kürtleri kadar Suriye Kürtleri için de mücadele eden bir lider. Kürtlerin çıkarının önünde asla durmaz ama söz konusu terör faaliyetlerinin beslenmesiyse radikal duruşunu ortaya koyar. Öyle ki, Terör örgütü PKK’nın kurucu lideri Öcalan dahi Erdoğan’ın Kürtler için yaptıklarını hayal edemezdi.
Ayrıştırılan, ötekileştirilen Kürtler kendi ülkesinde, Türkiye Cumhuriyeti’nde temel haklarına kavuştu. PKK’nın anlamsızlaşma ve silah bırakma sürecine girmesi de Erdoğan’ın icraatlarının bir sonucu.
Suriye’deki durum farklı. Suni bir devlet olarak kurulan Suriye’nin bu sancıları yaşaması kaçınılmaz. Bu mutabakatların oluşması Türkiye’den bakınca sorunlu görülebilir ama Suriye’de enkaz ve devrimin ardından doğal kabul edilmeli. Söz konusu anlaşmanın 8 maddesinden 5’i bile hayata geçse Suriye’nin geleceği için kazanım sayılmalı.
Ancak anlaşmanın anlamsızlaşacağına dair işaretler de artıyor. Örneğin Suriye’nin geçici anayasası PKK/YPG/PYD/SDG tarafından kabul görmedi. Tartışılamaz, tartışılması dahi teklif edilemez bir durum olmadığına göre bu örgüt de kendi vizyon, devlet ve anayasa tasarımını ortaya açıkça koymalı. Sonrası ise tüm Suriyelilerin işi. Herhalde PKK’nın Suriye kolu olan bu örgüt PKK’nın kurucu lideri Abdullah Öcalan’ın çağrısına kulak veriyordur. Öcalan mesajında “ayrı ulus-devlet, federasyon, idari özerklik ve kültüralist çözümler, tarihsel toplum sosyolojisine cevap olamamaktadır” demişti.
