Dr. Eray GÜÇLÜER – 11 Ocak 2025
1974 Kıbrıs Barış Harekâtından sonra yaşanan gelişmelerde iki devletli çözüm ile nihai sona doğru gidilmektedir. Her ne kadar adadaki Rumlar ve başta Yunanistan olmak üzere arkasındaki güçler buna razı olmak istemeseler de Türkiye ve Yavru Vatanın kararlılığı süreci belirlemektedir. Alışılageldiği üzere ne zaman Kıbrıs’ın öneminden bahsedilse hep bize olan güvenlik etkileri öncelikle ifade edilmektedir. Ancak şimdilerde meydana gelen gelişmeler sadece bizim için değil aslında İsrail için de Kıbrıs’ın son derece önemli olduğunu ortaya koymaktadır. Tabi İsrail diyorsak doğal olarak ABD ve güdümündeki Avrupa’yı da düşünmemiz gerekir.
GÜNEYDEKİ STRATEJİK DERİNLİK
Evet Kıbrıs’ın Türkiye için önemini hepimiz çok iyi biliyoruz. Adadaki soydaşlarımızın bekasının sağlanması, hak ve çıkarlarının korunması bakımından Türkiye’nin adada olması hayati bir gereklilik. Fakat aynı zamanda İsrail için de son derece hayati bir yer Kıbrıs. Çünkü yaklaşık 22145 kilometrekarelik işgal ettiği Filistin toprakları kuzeyden güneye dar bir şerit olarak uzandığı için İsrail’e stratejik derinlik sağlamaz. Bir İsrail savaş uçağının bu alanda uçabileceği süre yaklaşık 2 dakika kadardır. Bundan sonra ya başka ülkeye geçecek ya da Akdeniz’e çıkmak zoruna kalacak. Dolayısıyla ihtiyaç duyduğu stratejik derinliği ancak Kıbrıs’la sağlayabilir. O yüzden Güney Kıbrıs Rum Yönetimiyle görünürde bu kadar yakın ilişki kurmaya çalışıyor. İsrail için Kıbrıs aynı zamanda çok cepheli olası bir savaşta ana lojistik üssü ve ana ikmal merkezi demektir. Çünkü İsrail’in ordu geri bölgesinde yığınaklanma alanı yoktur. Yaklaşık 250 kilometre İsrail’in kuzey batısında bulunan GKRY, İsrail savaş pilotlarına eğitim imkânı da sunar. Ayrıca Türkiye’nin adadaki askeri varlığı İsrail için her zaman rahatsız edici olmuştur. Bu nedenle kendisine göre arkasını kollama ihtiyacı hissettiğinden her zamankinden daha fazla GKRY’ne yanaşma çabası içerisindedir.
ABD VE AVRUPA’NIN KIBRIS PLANLARI
Toplam 9250 kilometre kare yüz ölçümüne sahip olan Kıbrıs adasının 3355 kilometre karelik kuzeydeki bölümü Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti topraklarıdır. Geriye kalan 5895 kilometre karelik alan her ne kadar GKRY’nin toprakları gibi görünse de isimleri Ağrotur ve Dikelya olan iki adet İngiliz üssü de GKRY’de bulunmaktadır. Bunun dışında son birkaç yıldır Kıbrıs adasına ABD’nin ilgisinin artması nedeniyle ABD askerleri de GKRY bölgesinde konuşlandılar. GKRY’de üs kuran ABD burayı adeta bir cephanelik ve askeri malzeme deposu haline getirmiş durumda. Özellikle ABD yönetiminin Güney Kıbrıs’a 35 yıldır uyguladığı silah ambargosunu 2022’de kaldırmasından sonra 10 Eylül 2024 tarihinde ABD’nin GKRY ile imzaladığı “İkili Savunma ve İş Birliğine Dayalı Yol Haritası” anlaşması aslında ABD ve Avrupa’nın hem İsrail’e destek olmak hem de Ortadoğu’ya yönelik stratejik planlarını gerçekleştirmek için yapacağı askeri müdahalelere hazırlık amacı taşımaktadır. Dolayısıyla Kıbrıs adası çoklu jeopolitik okların kesiştiği bir yer haline geldi.
BÜYÜK RESİMDE İRAN GÖRÜNÜYOR
Kıbrıs’taki gelişmelere büyük pencereden bakacak olursak, ABD ve Batılı güçlerin adada her geçen gün daha fazla yerleşiklik kazanmak istemelerinin asıl sebebi Ortadoğu’da uygulayacakları stratejinin zeminini oluşturmak ve gerekli hazırlıkları yapmak şeklinde özetlenebilir. Önce 2022 yılında GKRY’ye uygulanan ABD silah ambargosunun kalkması, müteakiben GKRY ile askeri iş birliği anlaşmasının imzalanması ve adaya ABD askeri varlığının konuşlanması, 7 Ekim 2023’ten itibaren Doğu Akdeniz-Kızıldeniz-Aden Körfezi-Umman Körfezi-Basra Körfezi ile bu denizler arasında kalan Ortadoğu ülkelerine yaptıkları stratejik askeri yığınaklanma seviyesi her geçen gün daha da artmaktadır. Ortadoğu adeta tarihinde hiç olmadığı kadar barut fıçısı haline gelmiş durumda. Ortadoğu’daki bütün ülkeler var güçleriyle silahlanıyorlar. O zaman bu kadar büyük askeri yığınaklanmanın sebebi nedir diye sormak gerekir. Oklar İran’ı gösteriyor. Anlaşıldığı kadarıyla ABD ve Batılı güçler tarafından nihai hedefi Çin olan İran’a yönelik bir operasyon düşünülüyor. Çin’i dizayn edebilmek için İran’ın izolasyonu amaçlanıyor. Bu denklemde Türkiye’ye biçilmek istenen rol nedir diye sorulacak olursa olası İran operasyonunda Türkiye’nin ABD ve Batının yanında yer almasa bile en azından tarafsız kalması amaçlanıyor olabilir. Çünkü Türkiye’nin sahip olduğu milli güç kapasitesi bölgedeki emperyalist yığınaklanmaya karşı oldukça etkili caydırıcılık sağlayabilmektedir.
YIĞINAKLANMA VE HAREKAT ALANI İLİŞKİSİ
Olası bir harekât öncesinde hedefi belirleyen iki önemli unsur vardır. Yani birileri bir askeri harekât düzenleyecekse hedefin neresi olduğunu askeri teknik açıdan bulabilmek mümkündür. Ortadoğu coğrafyasına baktığımızda emperyalist yığınaklanmanın Ortadoğu’yu çevreleyen denizlerde ve bu denizlerin arasında kalan kara parçasında oluşturulduğunu rahatlıkla görebiliriz. Dolayısıyla emperyalist yığınaklanmanın merkezi Ortadoğu’dur. Buraya kısaca harekat yığınak bölgesi de diyebiliriz. Peki bu stratejik yığınak bölgesinin destek üssü neresi diye bakacak olursak batı yönünde geri bölge diye tabir edeceğimiz derinlikteki Kıbrıs adası olduğunu söylememiz yanlış olmayacaktır. Ordu geri bölgelerindeki lojistik ikmal ve hava kuvvetleri dahil destek üsleri güvenli bölgeler olmalıdırlar ki bu anlamda Kıbrıs bütün bu ihtiyaçları karşılayabilmektedir. Son olarak ana lojistik, destek ve ikmal merkezi ile yani Kıbrıs’tan doğuya doğru harekat yığınaklanma merkezine düz bir ok çizilecek olursa okun ucunun İran’ı gösterdiği rahatlıkla görülebilir. O yüzden daha önceden aynı Esad’a söylendiği gibi İran’a da söylemek isterim. Çok geç olmadan başta PKK’nın İran topraklarından atılması olmak üzere Türkiye ile sorunları çözüp güçlü bir ortaklık kurulursa ancak bu büyük emperyalist yığınaklanmaya karşı stratejik denge oluşturulabilir. Yoksa ne olacağını merak edenler Suriye’ye baksın.
