Büşra AS – 10 Ocak 2025
Öğrenilmiş çaresizlik, bireyin geleceğe dair olumlu beklentilerini yitirmesi durumudur. Bu durumu yaşayan bireyler olumsuz durumların her zaman devam edeceğini ve hiçbir şeyin istediği yönde yoluna girmeyeceğini düşünürler. Geleceğe dair istek ve motivasyonlarını kaybederler. Bunun sonucunda karamsar, umutsuz ve motivasyonu düşük olan bireyler depresyon, anksiyete ve panik atak gibi problemlerle karşılaşabilirler.
Öğrenilmiş Çaresizlik Nasıl Ortaya Çıkar?
Geçmişe fazlasıyla bağlı kalan ve oradaki başarısızlıklara odaklanan bireylerde,
Defalarca denemesine rağmen başarısız olan bireylerde,
Uzun süreli strese maruz kalan bireylerde,
İş hayatında mobbinge maruz kalan bireylerde,
Hayata dair iyimser bir bakış açısına sahip olmayan bireylerde,
Çevresinden ve ailesinden destek görmeyen bireylerde,
Öğrenilmiş çaresizlik görülebilir.
Evliliğe Yansımaları
Öğrenilmiş çaresizlik iş hayatı, sosyal hayat ve ailede görülebildiği gibi evlilikte de görülebilir. Evliliklerinde bu durumu yaşayan çiftlerde “ne yaparsam yapayım evliliğim düzelmeyecek”, “eşim beni anlamayacak”, “eşimin ailesiyle asla anlaşamayacağım” gibi olumsuz inançlar baskın olarak karşımıza çıkar. Bu fikirlerin ortaya çıkış nedenleri arasında hem evlilik öncesi olumsuz tecrübeler hem de evlilik sonrası olumsuz tecrübeler gösterilebilir.
Evliliklerinde öğrenilmiş çaresizlik yaşayan bireyler genellikle olumsuz tecrübeleri sıklıkla yaşadıkları için çaresizliği tekrar eden durumlardan öğrenmiş olurlar. Dolayısıyla buradaki çaresizlik olgusu olumsuz tecrübeler sonrasında ortaya çıkan kişinin düzeltilemez bir olgu olarak kabul ettiği bir durumu yansıtır. Ancak olumlu tecrübelerin her zaman yaşanabilme ihtimali olduğundan çaresizlik durumu yerini daha umut vaat eden durumlara bırakabilir.
Evlilik Öncesi Olumsuz Tecrübeler
Birey,
Evlenmeden önce olumsuz neticelenen bir söz/nişan süreci yaşadıysa,
Parçalanmış ailede büyüyen bir çocukluk dönemi geçirdiyse,
Evliliğe ve aile kurmaya yönelik olumsuz önyargılara sahipse,
Evlilikte öğrenilmiş çaresizlik yaşanabilir.
Evlilik Sonrası Olumsuz Tecrübeler
Birey evlilik sonrasında,
Eşiyle tekrarlayan problemler yaşadıysa ve bu problemleri çözemediyse,
Eşinin ailesiyle yakınlık kuramadıysa,
Kendini doğru ifade edemeyip, yeteri kadar anlaşılamadıysa,
Sağlıklı bir iletişim kuramadıysa,
Evlilikte öğrenilmiş çaresizlik yaşayabilir.
Nasıl Çözülebilir?
Öğrenilmiş çaresizlik psikolojik danışmanlık ve psikiyatri desteği ile başa çıkılabilecek bir durumdur. Eğer bu durumu yaşıyorsanız öncelikle bu alanların uzmanlarından destek talep edebilirsiniz. Depresyon riski olan bir durum olduğundan kişi bu durumu yaşıyorsa çözümü ertelememelidir. Eğer öğrenilmiş çaresizliğin evliliğinize yansımaları olduğunu düşünüyorsanız, başvurduğunuz uzman, sizi ayrıca çift terapisine de yönlendirecektir.
