Reşit Kemal AS – 08 Şubat 2024
Rus lider Vladimir Putin’in 12 Şubat için planlanan Türkiye ziyaretinin ertelendiği bildirildi. Rus medyası ziyaretin Nisan sonunda ya da Mayıs başında gerçekleşeceğini tahmin ediyor. Yaşanan gelişme ilk etapta normal olarak görülse de işin içinde pek çok bilinmeyen gerçekler olabilir.
Türkiye, Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna operasyonunun ardından Putin’in ziyaret edeceği ilk NATO ülkesi olacaktı. Bu ne demek oluyor diye bakarsak; Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) 17 Mart 2023’te yaptığı yazılı açıklamada, Rusya-Ukrayna Operasyonu sırasında Ukrayna’da işlenen suçlara ilişkin yürüttüğü soruşturma kapsamında, Rusya Devlet Başkanı Putin ve Rusya’nın Çocuk Hakları Komiseri Maria Alekseyevna Lvova-Belova hakkında, “Ukraynalı çocukların Rusya’ya kaçırılması suçu sebebiyle “savaş suçu” işlediği ve yakalama kararı çıkarıldığını” açıklamıştı.
Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan Uluslararası Ceza Mahkemesi, soykırım, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlarla itham edilen bireyleri soruşturup, yargılıyor.
(UCM’nin şu anda mahkemenin yetkisini kabul eden imzacı 123 üye ülkesi var. Ancak Rusya, ABD ve Çin imzacı değil.)
Uluslararası Ceza Divanı ile Türkiye ilişkileri
Türkiye Dışişleri Bakanlığı’nın sitesinde yazan Uluslararası Ceza Divanı (UCD) ile ilgili açıklamayı aynen aktarıyorum.
“Türkiye, Uluslararası Ceza Divanı’nın kurucu sözleşmesi Roma Statüsüne taraf değildir.
Türkiye, Roma Statüsüne taraf olmamakla birlikte UCD’nin faaliyetlerini yakından takip etmekte olup, Taraf Devletler Asamblesi toplantılarına katılım sağlamaktadır.”
İşte bu durum dengeleri değiştiriyor. Resmi olarak taraf olmasak da Türkiye’nin olası Putin’in ziyaretinde yaşanacak olağanüstü durumla ilgili köşeye sıkıştırılmak istenmesi söz konusu.
Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Putin’in ziyaretinin aslında daha öncesi için planlandığını ancak bölgesel gelişmelerden dolayı geciktiğini daha önce açıklamıştı. Moskova tarafında ise Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov da Putin’in ziyaretinin hem ikili hem de bölgesel konuların görüşülmesi açısından önemli olacağını belirtmişti.
Batı hazırda bekliyor
Putin’in ziyaretine ilişkin hem Birleşmiş Milletler (BM) hem de ABD’den değerlendirme yapılması da Batı’nın ilgisini gösteriyor. BM Sözcüsü Stephane Dujarric, düzenlediği basın toplantısında bir soru üzerine, Putin’in Türkiye ziyaretini yakından takip edeceklerini kaydetti.
Birkaç kez ertelenen görüşme gerçekleşecek mi?
Rus lider Putin’in Türkiye’ye ziyareti daha önce de birkaç kez ertelenmişti. Yaşanan gelişmeler ışığında bir kez daha ertelenmesi zaten olası bir durumdu. Türkiye-Rus ilişkilerinin Batı siyasetinde bu kadar dikkatle izlenmesi şaşırtıcı değil.
Türkiye’nin ABD ile F16’lar konusunda anlaşma üzere olması, Rusya’nın Türkiye’ye yaklaşması sonucu mu acaba?
Masada konuşulacak konular dünyayı etkiliyor
Diplomatik kaynaklar; “ABD’nin Putin’in ziyaretine bakışı sadece tahıl koridoru ile sınırlı değil.” Rus liderin NATO ülkesi Türkiye’yi ziyaretini ittifak içinde yeni kırılmalar yaratmak amacıyla kullanmasından kaygı duyan Washington, ziyaret sırasında Türk yetkililerin verecekleri mesajların önemine dikkat çekiyor.
ABD’nin bu yöndeki çekinceleri geçen hafta Ankara’da temaslarda bulunan ABD Dışişleri Bakan Vekili Victoria Nuland tarafından Türk yetkililere aktarıldı.
Erdoğan’ın Rus-Ukrayna denklemindeki rolü
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’e barış görüşmeleri için Türkiye’nin ev sahipliği yapabileceği önerisini dile getirmişti.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, “Bu unsurların yanı sıra Türkiye ile Rusya’nın birçok çatışma noktasında varlık gösterdiklerini, başta Suriye, Kafkaslar ve Orta Doğu’da şiddetin daha da yayılmaması için Ankara-Moskova arasında kurulan diyaloğun önemli olduğunu” belirtiyor.
Putin Türkiye’ye güveniyor mu?
Eski istihbaratçı Putin’in her zaman güvenliğine ne kadar önem verdiği bilinen bir gerçek. Recep Tayyip Erdoğan’ın da sözünü sakınmadan ne yapacağını ne yapmayacağını söylediği dünyada çoğu ülkede bilinir. Ne Putin’in ne de Erdoğan’ın Batı’nın ricalarına “peki” demeyecek kadar güçlü liderler olduğunu da hesaba katarsak bu görüşme, Türkiye’de baharda olur korkusu da ‘şimdilik’ Batı’ya yeter.
