Deniz İSTİKBAL – 25 Aralık 2023
Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) her yıl dünyanın en büyük savunma sanayi ihracatçılarını paylaşmaktadır. Türkiye SIPRI’nin yaptığı sıralamada son yıllarda istikrarlı şekilde yukarıya tırmanmaktadır. 2022’de dünyanın en büyük 11. savunma sanayi ihracatçısı sıralamasında bulunan Türkiye’nin gelecek yıllarda ilk on ülke arasına girmesi beklenmektedir. Türkiye’nin en fazla savunma sanayi ürünü ihraç ettiği aktörler arasında ise Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Türkmenistan, Katar, Tunus, Ukrayna, Filipinler, Fas, ABD ve Malezya gibi ülkeler bulunmaktadır. Genel hatlarıyla incelendiğinde Türk Savunma Sanayinin pek çok ülkeye ihracat yaptığı görülmektedir. En büyük savunma sanayi firmaları arasında yer alan ASELSAN, Baykar, TAİ, HAVELSAN, ROKETSAN, STM, BMC, Otokar ve Nurol Makine sektörün öncüleridir. Baykar hava savunma ve saldırı sistemlerinde dünyaca üne sahip iken ASELSAN pek çok müttefik ülke ile askeri iş birliğinin derinleşmesine katkı sunmaktadır. Türkiye’nin inşa ettiği ve kamu tarafından finansal olarak desteklenen savunma sanayi sadece yarattığı ekonomik değer üzerinden değil uzak coğrafyalarda Türkiye’nin artan gücüne ve etkisine katkı sağlamaktadır. Ukrayna, Libya, Suriye, Irak ve Azerbaycan’da yaşanılan çatışmalarda sürecin seyrine etki eden Türk Savunma Sanayi ürünleri, Türkiye’nin bölgesel güç ve imajını kuvvetlendirmiştir.
Türk Savunma Sanayi, Cumhuriyet’in 100. yılında küresel aktörlerden birine dönüşürken ilk 1000 büyük silah sanayi firmaları arasında 7 Türk firması yer almaktadır. Firmaların çoğunluğunu kamu iştirakleri oluştururken 1500’e yakın firma Türk Savunma Sanayinde faaliyet yürütmektedir. Altay Tankı, Hürkuş, Kaplan Hafif Zırhlı Tankı, Bayraktar, MİLGEM Savaş Gemileri, T.C. Anadolu Savaş Gemisi, Yeni Nesil Denizaltılar ve ATAK Helikopterleri Türk Savunma Sanayinin küresel düzeyde ün kazanan ürünleridir. Savunma sanayinin eriştiği üretim kapasitesi Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) uzak coğrafyalarda operasyon gücünü artırmıştır. Yakın bölgelerde terörle mücadelede ise TSK’nın vurucu kuvvetini global hale getirmiştir. Irak ve Suriye’de faaliyet yürüten terör örgütlerinin sınır ötesinde yok edilmesi ve etkisiz hale getirilmesi de Türk Savunma Sanayinin geldiği noktayı göstermektedir. Özellikle bölgesel krizlerin ortaya çıkardığı otorite boşluğu savunma sanayinin önemini bir kez daha ortaya koymaktadır. Sektörün kamu tarafından uzun vadeli şekilde desteklenmesi ve yeni nesil teknolojilere öncülük yapılması da Türkiye’nin ulusal güvenliğinin sağlanması içindir. Günümüzde 25 milyar dolarlık ekonomik büyüklüğe, 6 milyar dolarlık ihracat kapasitesine ve 150 binden fazla istihdama sahip olan sektör Türkiye’nin en büyük AR-GE harcamalarını yapan firmaları içinde barındırmaktadır.
Hava, kara ve deniz sistemleri başta olmak üzere birçok alanda faaliyet yürüten Türk Savunma Sanayi kendi içerisinde oluşturduğu ekosistem yardımıyla küresel bir aktör haline gelmiştir. Ortadoğu ülkeleri de küresel silah ithalatında en üst sıralarda gelmektedir. Suudi Arabistan, Katar, Umman, BAE ve Mısır bu perspektiften yaklaşıldığında Türk Savunma Sanayi için ileri işbirlikleri potansiyellerine sahiptir. Özellikle teknoloji paylaşımı konusunda diğer aktörlere kıyasla daha pozitif bir politikaya sahip Türk Savunma Sanayinin daha fazla öne çıkması beklenebilir. Irak ve Suriye’de yaşanılan otorite boşlukları da savunma sanayine olan ilgiyi artırmıştır. TSK’nın en büyük on ordu arasında yer alması ve daha üst sıralara yükselmesi de Türk Savunma Sanayinin gelişimine ve dışarıya olan bağımlılığı azaltmasıyla yakından ilgilidir.
