Ceyhun BOZKURT – 07 Temmuz 2024
Bundan birkaç ay önce ABD’nin Irak’tan tamamen çekilmesi konusu gündemdeydi. Hatta iki ülke yönetimleri, çekilmenin detaylarını konuşmak için heyetler oluşturmuştu. Ancak ne olduysa, ABD bir anda Kerkük’e asker gönderdi. Bu, ABD’nin Kerkük’ün merkezine 16 kilometre mesafede bulunan üsten kuvvetlerini çektiği 2020’den bu yana yapılan ilk konuşlandırma (Kaynak: MepaNews).
The NewArab’a konuşan bir kaynak, “Yaklaşık 40 asker ve 10-15 adet ABD yapımı zırhlı Hummer araçtan oluşan güç, Erbil’den gönderilerek K-1 askeri üssüne konuşlandırıldı” bilgisini aktardı.
Konuşlandırmanın kesin amacı henüz netleşmezken, kaynak, bunun Irak hükümeti ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KBY) arasındaki Erbil’deki tartışmalı bölgede artan IŞİD faaliyetlerine karşı koruyucu bir önlem olabileceğini öne sürdü.
İşgal öncesinde Irak Hava Kuvvetleri’nin birincil öncelikteki K-1 Hava üssü, işgalle birlikte ABD kontrolüne geçti. DAEŞ’in 2014’te başlattığı saldırıyla birlikte DAEŞ karşıtı koalisyonun önemli bir karargahı oldu. Sonrasında da ABD askerleri 29 Mart 2020’de üsten çekildi. Şimdi ise yeniden dönüyor.
Peki neden?
The NewArab’ın kaynaklarına dayandırdığı habere göre, konuşlandırmanın kesin amacı henüz netleşmezken, bunun Irak hükümeti ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KBY) arasındaki Erbil’deki tartışmalı bölgede artan DAEŞ faaliyetlerine karşı koruyucu bir önlem olabileceğini öne sürülüyor.
DAEŞ’le mücadele gerekçesiyle Kerkük’e geri dönen ABD, diğer yandan Suriye’de El Hol kampında PYD/YPG terör örgütü himayesinde tuttuğu DAEŞ’lileri ise Irak’a taşıyor.
ABD’nin kurduğu DAEŞ’e karşı mücadele koalisyonunun Özel Temsilci Yardımcısı Ian J. McCary, 21 Mart 2024 tarihinde The Washington Institute for Near East Policy (Washinton Yakın Doğu Enstitüsü)’nin düzenlediği bir toplantıda şu açıklamayı yaptı:
“Yaklaşık 43.000 kişinin yaşadığı el-Hol gibi yerinden edilmiş kişilerin kamplarının ve elbette yaklaşık 9.000 IŞİD savaşçısının tutulduğu gözaltı merkezlerinin nüfusunu azaltmak, bir yeniden canlanma riskini azaltmak için elzemdir.”
Yani Özel Temsilci Yardımcısı, “bu kamptakileri azaltırsak, DAEŞ’in yeniden canlanmasını önleriz” demeye getirdi. Peki kamplardan çıkardıkları DAEŞ’lileri ve ailelerini nereye gönderecekler? Hemen söyleyelim, Irak’a.
BAĞDAT’A BASKI
İşte son dönemlerde Irak’ta bunun huzursuzluğu söz konusu. Irak’ın Anbar Valiliği’nen bir güvenlik kaynağı, Irak Enformasyon Ajansı’na yaptığı bilgilendirmede, SDG’li (YPG’li) teröristlerin kontrolündeki kamptan tam 8 bin DAEŞ’linin Irak’a dönmesi için Washington yönetimi Bağdat’a baskı yapıyor.
Amaç belli: Amerikan kuvvetlerinin Irak’taki varlığını tahkim etmek için, Irak’ta güvenlik konusunda adım adım ilerleyen istikrarı baltalamak. Çünkü bazı güçlü aileler, bu militanların bölgelerine dönmeleri halinde ailelerini öldürmekle tehdit ediyor. Bu da militanların yeniden aktifleşmesi demek.
KERKÜK’E DİKKAT
Zamanlamanın Kerkük’te yeni vali ve Kerkük İl Meclisi Başkanı seçimi konusunda uzlaşmaya varmak için Irak Başbakanı Muhammed Şiya el Sudani’nin, Arap, Kürt ve Türkmen topluluklarına tanıdığı 11 Ağustos’a denk gelmesi de dikkat çekici.
Ayrıca yine ABD askeri sevkiyatı, kısa bir süre önce Irak yönetimi ile British Petroleum (BP) arasında Kerkük’teki petrol sahalarının geliştirilmesine yönelik bir mutabakatla zaman bakımından örtüştü.
OLASI İSTİKRARSIZLIK TÜRKİYE-IRAK UZLAŞISINA ZARAR VERİR Mİ?
Yine zamanlamada dikkat çeken durum, Türkiye ile Irak arasındaki gelişen ilişkiye denk düşmesi.
İki ülke, başta güvenlik (PKK terörüyle mücadele) ve ekonomi olmak üzere birçok önemli konuda anlaşmalar yaptı. Kalkınma Yolu Projesi, küresel ticaret denklemine önemli etki yapacak bir proje. PKK terörüyle mücadelede de Türkiye ile Bağdat merkezi yönetimi ve Erbil’deki bölgesel yönetim uyumlu bir çizgi izliyor. Son olarak Irak Yüksek Yargısı, PKK’nın kontrolündeki 3 sözde siyasi partiyi kapattı.
Oysa PKK, ABD açısından “kara gücü” olarak niteleniyor. PKK’nın Bafel Talabani liderliğindeki KYB (perde arkasında da ABD-İngiltere-Fransa) desteğiyle Kerkük’e girmeye çalıştığı da biliniyor.
Özet olarak ABD, Irak’tan çekilmeyi ötelemenin yanı sıra, asker bulundurmasının zeminini ve kullandığı aparatları desteklemeyi planlıyor gibi.
